چکیده:
حفر چاه های غیرمجاز و استفاده غیرقانونی از آب مشکلی است که محیط زیست و کاربران قانونی آب را تحت تاثیر قرار می دهد. از این رو جامعه به عنوان یک کل، از عواقب این استفاده غیر قانونی رنج میبرد. عوامل بسیاری میتواند حفر چاههای غیرمجاز توسط کشاورزان را تحت تاثیر قرار دهد. هدف این مطالعه بررسی یک مدل چندبعدی شامل سرمایه های اجتماعی و اقتصادی، سرمایه های انسانی و سرمایه های فیزیکی بر حفر چاه غیرمجاز بوده است. این پژوهش با استفاده از روش پیمایش انجام شد. روایی پرسشنامه بر اساس نظر اعضای هیئت علمی دانشگاه و کارشناسان جهاد کشاورزی و پایایی آن با استفاده از ضرایب آزمون آلفای کرونباخ تایید شد. جامعه آماری شامل کشاورزان شهرستان دشتستان در استان بوشهر بودهند که بر اساس جدول کرجسی و مورگان نمونهای 335 نفری از بین آنها انتخاب گردید. روش نمونه گیری بصورت تصادفی طبقه بندی شده است. به گونه ای که از میان دارندگان چاههای غیر مجاز به صورت تصادفی 188 نفر و از میان دارندگان چاههای مجاز 147 نفر انتخاب شدهاند. نتایج نشان داد متغیر تجربه کشاورزی میتواند بیشترین تمایز را در بین دو گروه ایجاد کند و پس از آن متغیرهای دسترسی به اعتبارات، سن، نگرش نسبت به کم آبی و سرمایه اجتماعی میتوانند در تفکیک دو گروه حفرکننده و غیر حفار چاههای غیرمجاز موثر باشد. همچنین براساس قدر مطلق مقادیر ماتریس ساختاری، متغیرهای تجربه کشاورزی، دسترسی به اعتبارات، انجمن غیر رسمی، تحصیلات، هنجار اخلاقی و تعهد از بیشترین درجه اهمیت در تمایز بین دو گروه متغیر وابسته برخوردار بودهاند. به کارگیری نتایج حاصل از این تحقیق میتواند منجر به کاهش حفر چاههای غیرقانونی در مناطق روستایی گردد.
خلاصه ماشینی:
نتایج نشان داد متغیر تجربه کشاورزی میتواند بیشترین تمایز را در بین دو گروه ایجاد کند و پس از آن متغیرهای دسترسی به اعتبارات ، سن ، نگرش نسبت به کم آبی و سرمایه اجتماعی میتوانند در تفکیک دو گروه حفرکننده و غیر حفار چاه های غیرمجاز مؤثر باشد.
از این رو این مطالعه به بررسی تأثیر مولفه های سرمایه اجتماعی و اقتصادی و ویژگیهای روانشناختی بر رفتار حفر یا عدم حفر چاه های غیرمجاز توسط کشاورزان شهرستان دشتستان در استان بوشهر پرداخته است .
از این رو، بسیاری از دولت ها و مقامات مسئول ، طرح ها و قوانینی تصویب کرده اند تا بر حفر چاه های غیر مجاز تأثیرگذار باشد و هر ساله بسیاری از کشاورزان قوانین مربوط به یک آبخوان را زیر پا گذاشته و بدون داشتن مجوز اقدام به حفرچاه و برداشت زیاد از منابع زیرزمینی بصورت غیرقانونی میکنند.
به علاوه نتایج آنالیز تشخیصی نشان می دهد که متغیر تجربه کشاورزی میتواند بیشترین تمایز را در بین دو گروه ایجاد کند و پس از آن متغیرهای دسترسی به اعتبارات ، سن ، نگرش نسبت به کم آبی و سرمایه اجتماعی در کار می توانند در تفکیک دو گروه حفر کننده و حفر نکننده مؤثر باشد.
Intensive groundwater development: a water cycle transformation, a Social revolution, a management challenge.
Groundwater irrigation and its implications for water policy in semiarid countries: The Spanish experience.