چکیده:
آنچه قوانین متخذ از دین را از دیگر قانونها متمایز میسازد، انطباق آن با برنامه جامعی است که دین برای سعادت بشر فراهم آورده است. قانون مجازات اسلامی در عین اینکه متمرکز بر جنبه بازدارندگی و با اعمال مجازات همراه است، از این قاعده مستثنی نیست، ازاینرو اگر قانون مجازات از مبانی، اهداف و بسترهای صحیحی که شارع برای آن درنظرگرفته خارج شود، نهتنها هدف پیشگفته محقق نمیشود، بلکه حتی احتمال بروز نتیجه عکس، منتفی نیست. در پژوهش، حاضر عواملی که باید هنگام صدور حکم لحاظ شود مورد بررسی و تحلیل قرارگرفتهاست. بدیهی است که اِعمال این عوامل میتواند حکم را با تخفیف و یا تشدید همراه سازد. عواملِ مسبب تخفیف خود به دو گونه شخصی و نوعی تقسیم میشود. این تقسیمبندی برای تشدید مجازات نیز صادق است. اعمال عوامل تخفیف یا تشدید مجازات، موجب ایصال قانونگذار به اهدافی چون بازدارندگی، تهذیب و تأدیب بزهکاران و فراهمآوردن شرایطی مطلوب برای فرد و جامعه در رسیدن به سعادت میشود. پژوهش حاضر با هدف بازشناسی این عناصر براساس منابع معتبر فقهی و با روشی توصیفیـتحلیلی سعی داشته تا عناصر فوقالذکر را احصاء و پس از تفکیک، به صورت مدلل معرفی و توصیف نماید.
خلاصه ماشینی:
به خلاف تصور برخي که اذعان داشته اند پس از مرحله تعليم و تربيت ، قانونگذار اسلامي شيوه اعمال مجازات را برگزيده است (ظفري، ١٣٧٧: ١٦٣) بايد اعلان نمود که پس از مرحله تعليم و تربيت ، قانونگذار از باب رأفت و توجه و احترام به حيثيت ، اعتبار و آبروي اشخاص ٣ تأسيس امر به معروف و نهي از منکر را به عنوان نهادي براي افول شکل گيري جرايم قرار داده 75 است و تحقق اين مرحله از پيشگيري را در گرو عملکرد جامعه دانسته ، چرا که در سياست جنايي اسلام جامعه نقش وسيعي در پيشگيري از ارتکاب جرم دارد(حسيني، ١٣٩٣: ٢٥٢) و هر فردي موظف است نسبت به اين عمل اقدام کند.
(عباس نژاد و ديگران ، ١٣٩٠: ٨٤) با اين حال چنانچه شخصي به موجب شيوه هاي تهذيبي و تأديبي فوق همچنان در به ظهور رساندن عمل مجرمانه خود مبرم است ، ناگزير، بايد متوسل به اعمال مجازات شد، چرا که مجرم در اين صورت حرمت و حريم احکام الهي را بيش از پيش ناديده گرفته و توصيه ها و شيوه هاي ترحم آميز اسلامي را زير پا نهاده و با رسيدن به منافع نامشروع موجب تعددي به حقوق ديگران شده و جامعه ، بزه ديده و بستگان وي را با توده اي از مصائب مواجه ساخته و آسايش آنها را خدشه دار نموده است .