چکیده:
پژوهندگان عرفان و تصوف در بیان افکار و اندیشههای خویش از عنصر پر تأثیر تمثیل بسیار بهره جستهاند. باید اشاره داشت بسیاری از مفاهیمی که در نثرهای صوفیانه بیان میشود مفاهیم مجرد و تجربههای عرفانی است. عارف برای بیان کردن و انتقال دادن این گونه مفاهیم به مخاطب باید آنها را حسی و ملموس نماید تا فهم و پذیرش مطالب آسانتر شود، در نتیجه یکی از شیوههای تسهیل این گونه امور در قالب داستان و تمثیل است. در این میان نجم الدین رازی، مؤلف مرصادالعباد، در آغاز هر فصل از اثرش ابتدا آیه و حدیثی متناسب با موضوع بیان داشته است. این نویسنده مانند دیگران کوشیده است تا عناصر تمثیل و مثال را از امور آشنا برای مردم انتخاب نماید. شیوه او در نقل و روایت و تمثیل در کمال سادگی و روانی است. از جمله مواد و عناصر تمثیلی بر کاربرد این مؤلف در توضیح و تبیین مقولات عرفانی و دینی، اعلام انسانی و طبیعت است که در این پژوهش نویسندگان سعی کردهاند به روش تحلیلی و اسنادی این موضوع را دنبال کنند و به واکاوی پارهای از این نوع تمثیلات کارا و مؤثر، همت گمارند.
خلاصه ماشینی:
(همان : ٧٦) پيشينه تحقيق درباره ي شرح حال ، شخصيت ، سبک نويسندگي و انديشه هاي عرفاني ، فلسفي نجم الدين رازي آثار و مقالاتي به رشته تحرير در آمده است و هريک از پژوهشگران به نوعي بر آن بوده اند.
(همان : ٤٥ – ٤٦) درباره ي تصوف و انديشه هاي عارفانه شيخ بايد گفت که در روزگار وي يعني قرن هفتم دو مکتب و شيوه تصوف در ايران رواج داشته که يکي طريقه ي وجد وشور و حال و وارستگي بوده است که بيشتر به احوال و اقوال شخصيت هايي چون حسين منصور حلاج ، با يزيد بسطامي ، ابوسعيد ابي الخير نظر داشتند و تصوف آنان «تصوف عاشقانه » مي ناميدند و در مقابل ، گروهي ديگر بيشتر متمايل به آداب و سنن و اوراد و اذکار بوده اند و شيوه کساني مانند ابن عربي و ابن فارض را دنبال مي کردند و تصوف آنان «تصوف عابدانه » مي ناميدند.
نجم الدين رازي چون ديگر نويسندگان مي کوشد تا عناصر تمثيل و مثال را از امور آشنا براي مردم انتخاب کند و داستان هاي تمثيلي که ذکر مي کند از گونه داستان هايي است که نزد مردم شناخته شده است .
Journal of Research Allegory in / Persian Language and Literature Islamic Azad University- Bushehr Branch No. 33/ Autumn 2017 Analysis of the allegorical sights of human declarations and natural elements in Mirṣad al-ʻibad * by Najm-e- Razi 2 Ali Mandegar1, Reza Ashrafzadeh 1- Department of Persian Language and Literature, Mashhad Branch, Islamic azad University, Mashhad, Iran.