چکیده:
زکات واجب که در آیات قرآن پافشاری خاصّی بر آن شده است، طبق دسته زیادی از روایات و نظر غالب فقهای امامیه منحصر در موارد نهگانه شامل غلات اربعه (گندم، جو، کشمش و خرما)، انعام ثلاثه (گوسفند، شتر و گاو) و نقدین (طلا و نقره) است. در دستهای دیگر از روایات، تمام اموال مشمول زکات دانسته شدهاند و در برخی روایات، موارد دیگری همچون برنج، عدس و ... مشمول زکات شدهاند. در مقاله حاضر که به روش کتابخانهای تهیه شده است، با توجّه به تغییر در وضع اقتصادی زندگیهای امروزی، پس از بررسی آیات و روایات در این زمینه، نتیجهگیری شده که انحصار زکات در موارد نهگانه وجهی ندارد، بلکه از باب تنقیح مناط، تمام اموال مشمول حکم زکات است. لیکن براساس روایات، برای تعلّق زکات شروطی لحاظ شده که در متن مقاله ذکر شده است. همچنین به نظر میرسد زکات به عنوان یک فریضه واجب، وسیله متغیّری در دست حاکم و رهبر جامعه اسلامی باشد که متناسب با سطح رفاه و معیشت مردم، حق دارد جهت اصلاح امور مسلمانان بر موارد متعلّق زکات بیفزاید و یا از مواردی درگذرد.
خلاصه ماشینی:
بررسی حصر و اطلاق موارد متعلق زکات رحمت شایسته فرد چکیده زکات واجب که در آیات قرآن پافشاری خاصی بر آن شده است، طبق دستۀ زیادی از روایات و نظر غالب فقهای امامیه منحصر در موارد نهگانه شامل غلات اربعه (گندم، جو، کشمش و خرما)، انعام ثلاثه (گوسفند، شتر و گاو) و نقدین (طلا و نقره) است.
در مقاله حاضر که به روش کتابخانهای تهیه شده است، با توجه به تغییر در وضع اقتصادی زندگیهای امروزی، پس از بررسی آیات و روایات در این زمینه، نتیجهگیری شده که انحصار زکات در موارد نهگانه وجهی ندارد، بلکه از باب تنقیح مناط، تمام اموال مشمول حکم زکات است.
در مقالۀ حاضر، این موضوع مورد بررسی قرار گرفته که براساس آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت( آیا زکات واجب منحصر به موارد نهگانه است یا سایر اموال نیز مشمول زکات خواهند بود.
لذا از این روایت نیز مشخص است که تمام اموال غیر از مایحتاج زندگی اگر یک سال از آن بگذرد، مشمول زکات خواهد شد.
ب) روایاتی که زکات را منحصر در موارد نهگانه میداند 9ـ عن أبی بکر الحضرمی عن أبی عبد الله( قال وضع رسول الله( الزکاة علی تسعة أشیاء و عفا عما سوی ذلک علی الذهب و الفضة و الحنطة و الشعیر و التمر و الزبیب و الإبل و البقر و الغنم (کلینی، 1365، ج3، ص509).
جمعبندی این دسته از روایات روایاتی که تأکید میکنند به چیز دیگری غیر از موارد نه گانه زکات تعلق نمیگیرد، به شکل اصلی آن نظر دارند لیکن اگر آنگونه که در روایت سیزدهم بیان شده، تبدیل به نقدین شوند و قابلیت ذخیرهسازی داشته باشند و به مدت یک سال راکد بمانند، میتوانند مشمول زکات باشند.