چکیده:
برخی از فقهای معاصر برخلاف نظر مشهور فقیهان مبنی بر عدم تساوی زن و مرد در قصاص و دیات قائل به تساوی میان آنان شدهاند. ایشان ضمن نقد مستندات روایی مشهور، به روایات دیگری بهعنوان روایات معارض با روایات مستند مشهور، استناد جستهاند. مقاله حاضر، در صدد بیان این تعارض و ارائه راه حل برای رفع احتمالی آن است. به نظر میرسد با تحلیل انجامشده مستندات روایی مشهور، دارای اعتبار و حجیت لازم است و قول خلاف مشهور قابل دفاع نیست. این قول(خلاف مشهور) که سابقه چندانی ندارد بهدلیل اینکه مستند روایی قابل توجهی ندارد، سعی کرده است بین روایات تعارض برقرار کند و آنها را از اساس مخدوش نماید درحالیکه روایات مورد استناد قول مشهور از نظر سند و دلالت متقن و غیر قابل تشکیک میباشد.
خلاصه ماشینی:
بررسی دلالی: ترجمه و تحلیل روایت: عبدالله بن سنان از امام صادق (ع) نقل میکند و میگوید شنیدم که حضرت دربارۀ مردی که زن خود را به قتل رسانده بود فرمود: اگر اهل زن(اولیاء دم زن) میخواهند که مرد قاتل را به قتل برسانند و نصف دیه را به اهل(اولیا دم زن) پرداخت کنند.
(حرّ عاملی، 1۳47، ج19، ص59؛ کلینی، 1365، ج7، ص298؛ طوسی، 1364، ج10، ص348 و ج4، ص265) بررسی سندی: علی بن ابراهیم(وثاقتش گذشت) محمد بن عیسی(بن سعد بن مالک) نیز توسط نجاشی توثیق شده(نجاشی 1365، ص۲۳۹) علامه نیز در(علامه، 1381، ص154) او را شیخ روات اهل قم و وجیه(و شخصیتی بارز و شناختهشده) از اشعریهای قم دانسته است اگر این محمد بن عیسی، محمد بن عیسی بن عبید هم باشد نجاشی او را(نجاشی، 1365، ص۲۳۵) توثیق کرده است.
(عاملی، 1347، ج19، ص60؛ کلینی، 1365، ج7، ص30؛ طوسی، 1364، ج10، ص181) بررسی سندی روایت: محمد بن یحیی و احمد بن محمد بررسی شدند اما حسن بن محبوب سرّاد از اصحاب اجماع کشی است(کشی، 1348ص466) و شیخ در رجال (طوسی،1380، ص347) و علامه در خلاصة الاقوال(حلی، 1381، ص37) السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی(و المستطرفات) ابن ادریس حلی (حلی، 1410 ق، ص480) او را توثیق کردهاند.
(حرّ عاملی، 1414ق، ج19، ص60؛ کلینی، 1365، ج7، ص300؛ طوسی، 1364، ج10، ص182؛ همو، 1364، ج4، ص265؛ صدوق، 1406ق، ج4، ص89) بررسی سندی: سند سابق: ابوعلی اشعری و محمد بن عبدالجبار بود که از صفوان بن یحیی نقل میکنند که بحث از آنان گذشت اسحاق بن عمار بن موسی ساباطی را شیخ در فهرست(ص39) توثیق کرده است.