چکیده:
در پژوهش حاضر استراتژیهای متنوعسازی اقتصاد روستاها در بخش مرزی خاوومیرآباد شهرستان مریوان مورد بررسی و تحلیل قرارگرفته است تا رهیافت این امر ارائه راهکارهای کاربردی در راستای افزایش پایداری اقتصادی روستاها و به دنبال آن کم رنگ شدن فقر در روستاهای منطقه باشد. جمع آوری دادهها در بخش نظری با استفاده از منابع اسنادی و در بخش میدانی با بهرهگیری از مصاحبه، مشاهده و توزیع پرسشنامه در میان 50 نفر از کارشناسان و متخصصان عرصه برنامه ریزی روستایی انجام گرفته است. تجزیه و تحلیل دادههای گردآوری شده با بهرهگیری تکنیک سوات و مقایسه دودویی در نرم افزار expert choice انجام شده است. نتایج پژوهش نشان داد که تاسیس بازارچههای مرزی بیشترین تاثیر و نقش را در بهبود متنوع سازی اقتصادی روستاها در میان فعالیتهای معیشتی موجود دارد. همچنین وضعیت متنوع سازی اقتصادی منطقه مورد مطالعه تحت تاثیر 12 عامل درونی در مقابل 9 عامل بیرونی است. به عبارتی دیگر 4 عامل قوت در مقابل 8 عامل ضعف و 5 عامل فرصت در مقابل 4 عامل تهدید، پیش روی عملکرد مطلوب متنوع سازی اقتصاد روستاهای منطقه قرار دارد. اولویت بندی عوامل با استفاده از میانگین نسبی نشان داد تنوع توانهای طبیعی، اقتصادی و اجتماعی جهت تنوع بخشی اقتصادی روستاها "مهمترین قوت"، عدم ایجاد زمینههای ایجاد مشاغل تبدیلی کشاورزی و دامداری "مهمترین ضعف"، حرکت نظام اقتصادی کشور به بازگشایی مرزها و سیاست تجارت درهای بازخارجی "مهمترین فرصت" و تبلیغات منفی مبنی بر عدم امنیت در مناطق مرزی نیز "مهمترین تهدید" موثر بر عملکرد مطلوب متنوع سازی اقتصادی در سطح روستاهای منطقه بوده و راهبردهای موثر جهت بهبود وضعیت تنوع بخشی اقتصادی روستاهای منطقه، راهبردهای تهاجمی است.
خلاصه ماشینی:
اولویت بندی عوامل با استفاده از میانگین نسبی نشان داد تنوع توان های طبیعی، اقتصادی و اجتماعی جهت تنوع بخشی اقتصادی روستاها "مهمترین قوت "، عدم ایجاد زمینه های ایجاد مشاغل تبدیلی کشاورزی و دامداری "مهمترین ضعف "، حرکت نظام اقتصادی کشور به بازگشایی مرزها و سیاست تجارت درهای بازخارجی "مهمترین فرصت " و تبلیغات منفی مبنی بر عدم امنیت در مناطق مرزی نیز "مهمترین تهدید" مؤثر بر عملکرد مطلوب متنوع سازی اقتصادی در سطح روستاهای منطقه بوده و راهبردهای مؤثر جهت بهبود وضعیت تنوع بخشی اقتصادی روستاهای منطقه ، راهبردهای تهاجمی است .
در ادامه از تکنیک سوات به منظور تدوین راهبردها جهت تنوع اقتصادی در بهبود و پایداری اقتصادی روستاهای منطقه با توجه به وضع موجود دیدگاه ٥٠ نفر از کارشناسان و متخصصان عرصه توسعه منطقه (جدول ٢) بهره گرفته شد در ادامه با توجه به عوامل بیرونی و درونی، انواع راهبردها (استراتژیها) در راستای پویایی و ایجاد وضعیت مطلوب تنوع بخشی به اقتصاد روستایی منطقه تعیین گردیدند ترکیب و مقایسه عوامل داخلی و خارجی موجب ایجاد چهار موقعیت راهبردی می گردد که در جدول ٤ نشان داده شده اند.
به لحاظ اولویت نیز، تنوع توان های طبیعی، اقتصادی و اجتماعی جهت تنوع بخشی اقتصادی روستاها به عنوان "مهمترین قوت "، عدم ایجاد زمینه های ایجاد مشاغل تبدیلی کشاورزی و دامداری به عنوان "مهمترین ضعف "، حرکت نظام اقتصادی کشور به بازگشایی مرزها و سیاست تجارت درهای باز خارجی به عنوان "مهمترین فرصت " و تبلیغات منفی مبنی بر عدم امنیت در مناطق مرزی نیز به عنوان "مهمترین تهدید" مؤثر بر عملکرد مطلوب متنوع سازی اقتصادی در سطح روستاهای منطقه به منظور افزایش سرمایه های معیشتی روستاییان شناخته شده است .