چکیده:
کلمه کوه (جبال)38 بار در قران کریم ذکر شده است که در تعدادی از این سوره ها ( رعد، حشر، نحل، نمل، غاشیه ( به مباحث گوناگونی درباره کوه ها یا به عبارت های مختلف برای پی بردن انسان ها به عظمت خلقت خالق بی همتا است. دانشمندان و محققین علوم زمین برآن اند که کوه ها طی زمان های طولانی تشکیل شده و تکامل یافته اند و کوهزایی در پوسته زمین براثر فرآیندهایی مثل فرو رانش در لبه ناآرام قاره ها با چین خوردگی لایه ها و یا براثر نفوذ ماگمای مذاب از ماگمای گداخته به صورت های مختلف ،مثل آتشفشان ایجاد می شوند .بررسی کاربرد کوه و توصیف آن در قران کریم روشن ساخت که این اشارات علمی با یافته های بدست آمده از زمین شناسی مانند زمین ساخت صفحه ای، ایزوستازی و ریشه دار بودن کوه ها، ساختمان درون کوه ها، فواید وجود کوه ها در روی زمین و ... نه تنها درتعارض نیست ،بلکه منشا وحیاتی این سخنان را ثابت می کند. مطالب علمی زمین شناسی امروزه از موارد مهم در تحقیقات و یافته های جدید می باشد که قرآن صراحتا انسان را به سیر ، تفحص و تحقیق در خصوص زمین تشویق و ترغیب نموده است.
خلاصه ماشینی:
مسلما، حرکت کوه ها بدون حرکت زمین های دیگر که به آنها متصل هستند بی معنی است و به این ترتیب، معنی آیه چنین می شود که صفحه های سنگ کره در پوسته زمین مانند ابرها حرکت می کنند و این یکی از موارد اعجاز علمی قرآن است.
حال فرض کنیم اگر کره زمین با همین سرعتی که دارد (هر دقیقه تقریبا سی کیلومتر به دور خود گردش می کند ) حرکت می کرد و براثر نبودن کوه ها هوای اطراف آن ثابت بود، از برخورد شدیدمولکول های هوا با سطح زمین دائماطوفان های شدید و گرد و غبار ایجاد می شد و از این گذشته چنان حرارتی تولید می شد که همه چیز را می سوزاند(همان گونه که اگر هواپیماهای سریع السیر در طبقات پایین هوا سیر کنند، چنان بالهای آنها داغ می شود که ممکن است خطرات مهمی ایجاد کند و از این رو مجبورند اوج بگیرند و در طبقات بالا که هوا بسیار رقیق و سرد است حرکت کنند تا تماس با هوا که منشا ایجاد حرارت است کمتر شود)؛ولی کوه های زمین این مشکل را حل کرده و قشر عظیم جو را به همراه حرکت زمین می چرخاند.
کوه ها به عنوان پناهگاه و مکانی برای زندگی موجودات نیز هستند چنان که پیش از این بیان شد براثر حرکت انتقالی و وضعی زمین، اگر کوه ها نبودند، بین هوا (ثابت)سطح زمین و زمین (متحرک)، اصطکاک شدیدی پدید می آمد که حیات را غیر ممکن می ساخت؛ولی وجود کوه ها باعث شده تا هوای ثابت سطح زمین به همراه خود آن، حرکت کند و مانع اصطکاک شود.