چکیده:
تبیین رابطه دین و سیاست در دکترین مهدویت شیعه امامیه، یکی از مهمترین دغدغه های اندیشمندان مسلمان است که می تواند در عصر غیبت راهنمای دولتهای اسلامی در تصمیمات و سیاستگذاریها باشد. این پژوهش درصدد است تا با روش توصیفی تحلیلی به سوالات ذیل پاسخ دهد: 1- رابطه دین و سیاست در اندیشه مهدویت براساس آموزه های دین اسلام در قرآن و روایات چگونه تبیین میشود؟ 2- نگرش شیعه امامیه در این مساله، چه تمایزی با رابطه دین و سیاست در دنیای مدرن و متجدد دارد؟ دین در دکترین مهدویت شیعی متاثر از نصوص دینی، برای هدایت انسان در دنیا و آخرت آمده است و به زندگی اجتماعی و سیاسی انسان جهت می دهد. بنابراین رابطه دین و سیاست یک رابطه ماهوی و منطقی است و دین بر حیات سیاسی انسان اشراف داشته، همه ابعاد رفتاری از جمله رفتارهای سیاسی را به سوی اهداف معنوی و قرب الهی پیش میبرد. نوآوری این مقاله در آن است که میتواند، علاوه بر تبیین رابطه دین و دولت در اندیشه مهدویت، برای جهت دهی رفتار جوامع اسلامی در دوره غیبت راهگشا باشد.
Explaining the Relationship between Religion and Politics in the Imamate of the Shiite Mahdism is one of the most important concerns of Muslim scholars who can guide Islamic states in their decisions and policies in the absence of Islamic State. The Holy Qur'an and the traditions of the infallibles (AS) have provided guidelines for coordinating the proper interaction of religion and state. This research aims to answer the following questions through a descriptive-analytical method: 1- How is the relationship between religion and politics in the thought of Mahdism based on the teachings of Islam in the Qur'an and narrations? 2- What is the difference between Shia Imamiyah attitude towards this issue and the relation between religion and politics in the modern world? Religion in the doctrine of Shiite Mahdism, inspired by religious scripture, has come to guide man in the world and in the hereafter and to direct human social and political life. Thus, the relation between religion and politics is a logical one, and religion has dominated human political life, promoting all behavioral aspects, including political behavior, towards spiritual and divine ends; The office of political life has been eliminated. The innovation of this article is that in addition to explaining the relationship between religion and state in the thought of Mahdism, it can be useful to guide the behavior of Islamic societies during the absence
خلاصه ماشینی:
این پژوهش درصدد است تا با روش توصیفیـ تحلیلی به سؤالات ذیل پاسخ دهد: 1ـ رابطة دین و سیاست در اندیشة مهدویت بر اساس آموزههای دین اسلام در قرآن و روایات چگونه تبیین میشود؟ 2ـ نگرش شیعة امامیه در این مسئله، چه تمایزی با رابطة دین و سیاست در دنیای مدرن و متجدد دارد؟ دین در دکترین مهدویت شیعی متأثر از نصوص دینی برای هدایت انسان در دنیا و آخرت آمدهاست و به زندگی اجتماعی و سیاسی انسان جهت میدهد.
دین اسلام با طرح دکترین مهدویت در آخرالزّمان، برای هماهنگسازی تاریخ و جامعه با ارزشهای دینی و نیز بهره گرفتن از علوم عصر ظهور، یک رابطة تعاملی را طراحی میکند که در آن سیاست و دیانت به جای تعارض، همنشینی در وجه تکاملی را تجربه میکنند؛ زیرا طبق آموزههای مهدوی، این نظام سیاسی پس از یأس عمومی مردم از انواع نظامهای سیاسی و خواست عمومی برای تغییرات اساسی پدید میآید.
سؤال اساسی آن است که دین اسلام بر اساس آموزههای خود در قرآن و روایات، چگونه رابطة دین و سیاست را در حکومت آرمانی مهدوی تبیین کردهاست و چه وجوه تمایزی با تبیین رابطة دین و دولت در دنیای مدرن و متجدد دارد؟ بر اساس آموزههای شیعی مهدویت متأثر از نصوص دینی، دین برای هدایت انسان در دنیا و آخرت آمدهاست و به زندگی اجتماعی و سیاسی انسان جهت میدهد.
در این پژوهش، ابتدا مفاهیم مورد نیاز، مانند دکترین، مهدویت، دین، سیاست و مفاهیم مرتبط تشریح میشود و آنگاه با بیان مباحث نظری و الگوهای دین و سیاست در ایران و جهان مدرن، نگرش مهدویت بر اساس آموزههای قرآنی و روایی تبیین میگردد.