چکیده:
شفقت، مجموعه ویژگیها و مهارتهایی است که موجب پیشگیری و التیام رنجهای مادی و معنوی انسان و عامل بهزیستی و تربیت اوست. شفقت به عنوان ویژگی مثبت درونی پیامبران الهی، ابزار تربیتی آنها نیز بوده که دارای دو نقش اساسی تربیتی است: 1- حفظ و التیام انسان در برابر رنج و 2- بسترسازی برای ایجاد محبت متقابل و بهزیستی. نوشتار پیش رو، با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی سیمای شفقت پیامبران در قرآن و روایات میپردازد و نقش شفقت انبیا را در هدایت و تربیت جوامع بررسی میکند تا ویژگی و مهارتهای شفقت انبیا به دست آید و انسان بتواند بهوسیله آنها، خود و دیگران را از رنجها حفظ کرده یا آنها را التیام دهد و با عادتدادن ذهن به شفقت، توان و قدرت رفتار و عمل را برای بهزیستی ارتقا بخشد. نتایج تحقیق بیانگر آن است که: الف- شفقت، صفت مثبت تربیتی «فردی» و «اجتماعی» است که موجب تاثیرپذیری بر خود و تاثیرگذاری بر دیگران برای بهزیستی و التیام رنجهاست؛ ب- محبت از ویژگیهای مهم شفقت است؛ اما تنها ویژگی آن نیست؛ ج- شفقت، مجموعه صفات و مهارتهایی است که مهمترین آنها عبارتاند از: انگیزه بهزیستی، توجه به رنج، افزایش آستانه تحمل و مهربانی و آگاهی، همدردی و همدلی و تصویرسازی مثبت.
Compassion is a set of attributes and skills that prevent or heal the material and spiritual sufferings of man and cause his well-being and education. It has also been a positive feature of prophets as well as a tool with two basic educational roles: a. preventing and healing human sufferings and b. establishing mutual affection and well-being. Using a descriptive-analytic method, the present paper examines the compassion of prophets reflected in the Holy Qur’an and tradition and analyzes its educational role in leading communities to achieving sublime characteristics, alleviating their own as well as other people’s sufferings and improving social behavior and well-being. This goal is attained through getting accustomed to compassion. The results of the research indicated that a) compassion is a positive trait of “individual” and “social” education that influences one’s own well-being and healing of sufferings as well as those of others, b) affection is an important component of compassion, but not its only component, and c) compassion is a set of attributes and skills the most important of which are welfare motivation, paying attention to sufferings, raising the threshold of tolerance, kindness and consciousness, sympathy, empathy, and making positive images.
خلاصه ماشینی:
com 1 1 علی محمد میرجلیلی دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث ، ، دانشگاه میبد، میبد، ایران محمدحسین فلاح دانشیار گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، یزد، ایران چکیده شفقت ، مجموعۀ ویژگیها و مهارت هایی است که موجب پیشگیری و التیام رنج های مادی و معنوی انسان و عامل بهزیستی و تربیت اوست .
پیامبران و امامان (ع ) این وظیفۀ مهم را بر عهده داشته اند و همواره سعی و تلاششان ، سعادت اقوام جامعه و رهایی آنان از رنج و خطرات بوده است ؛ برای نمونه ، حضرت ابراهیم (ع ) فردی است که انگیزۀ بهزیستی خانواده و افراد جامعۀ خود را داشت : «وَ إِذْ قالَ إِْبراهیمُ رَبِّ اجْعَلْ هذاَ بَلداً آِمناً وَ ارْزُقْ أَهَْلهُِ منَ الَّثمَراتِ مَنْ آمَنَِ مْنهُمِْ بالَّلهِ وَ اْلَیوْمِ اْلآخِر» (بقره : ١٢٦).
همین امر سبب شد که مکیان که سال ها با آن حضرت سر جنگ داشتند، فوج فوج به سمت اسلام بگروند (مجلسی، ١٤٠٣، ج ٩٧: ٥٩؛ مطهری، ١٣٧٥: ج ٢، ٢٥٧)؛ همچنین ، در سیرۀ اهل بیت (ع ) سفارش شده است که انسان باید به مشکلات همسایه ، خویشاوندان و مردم توجه داشته باشد و باید برای درمان درد و رنج آنها مانند طبیب دلسوز مشفق باشد و بداند چگونه دوای درد باشد که نافع گردد: «کُ نْ کَالطَِّبیبِ الرَِّفیقِ الشَّفِیقِ اَّلذِی یضَعُ الدَّوَاءَ ِبحَْیثَُ ینفَعُ » (مصباح الشریعه ، ١٤٠٠ق : ٢١).