چکیده:
پروژههای عمرانی بخش عمومی با تأخیرهای زیادی به اتمام میرسند و درعینحال تعداد زیادی طرح نیمهتمام در کشور وجود دارد. یکی از راههای غلبه بر این موضوع استفاده از مدلهای مشارکت عمومی-خصوصی است که در برنامه ششم توسعه در ایران موردتوجه قرار گرفته است. اما موفقیت این مدلها نیازمند ایفای صحیح نقش دولت است. در این مقاله، در قالب یک الگوی نظری و تحلیلی، ریسکهای ناشی از عدمتخصیص اعتبارات عمرانی بر تأخیر طرحهای زیرساختی بررسی شده است. نتیجه مطالعه این است که در مدلهای مشارکت عمومی-خصوصی، لازم است سرمایهگذاری بهصورت کامل توسط بخش غیردولتی صورت گیرد. آورده بخش دولتی صرفاً منوط به شروع دوره باشد که میتواند در قالب تأمین زمین و یا واگذاری طرحهای نیمهتمام و یا موارد مشابه باشد و منوط به تخصیصهای سنواتی عمرانی نباشد. در این حالت برای دولت بهینه است که بهجای اینکه بهطور مشارکت مستقیم در سالهای ساخت پروژه سرمایهگذاری و هزینه کند، از طریق دستمزد، خرید خدمات و هزینههایی که از طریق بودجه جاری در سالهای بعد مشارکت خواهد کرد، در سرمایهگذاری مشارکت داشته باشد و بهجای سرمایهگذاری در زیرساختها، بهعنوان خریدار خدمت عمل کند. بدین ترتیب بودجه و اعتبار موردنیاز از بخش عمرانی (تملک داراییهای سرمایهای) به بخش جاری بودجه (هزینهای) منتقل میشود. همچنین، هزینه فرصت تأخیر در بهرهبرداری از طرحهای زیرساختی محاسبه شده است. این چارچوب محاسباتی میتواند بهعنوان یکی از معیارهای واگذاری و قیمتگذاری طرحهای دولتی در قالب مدل مشارکت عمومی-خصوصی مدّنظر قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
بررسي نقش دولت در کاهش تأخير پروژه هاي عمراني در چارچوب مدل هاي مشارکت عمومي-خصوصي در ايران *1 حسين صادقي سقدل 2 مهدي نصرتي 3 لطفعلي عاقلي 4 قهرمان عبدلي تاريخ دريافت : ١٣٩٧/١٢/٢٠ تاريخ پذيرش : ١٣٩٨/٠٧/١٨ چکيده پروژه هاي عمراني بخش عمومي با تأخيرهاي زيادي به اتمام ميرسند و درعين حال تعداد زيادي طرح نيمه تمام در کشور وجود دارد.
1. Project Finance )به تصویرصفحه رجوع شود)نمودار ١: مقايسه بودجه عمراني مصوب و عملکرد دولت طي سال هاي ١٣٧٦ تا ١٣٩٦ (هزار ميليارد ريال ) منبع : دوره ١٣٩١-١٣٧٦ مرکز پژوهش هاي مجلس (١٣٩٣) و دوره ١٣٩٦-١٣٩٢: گزارش اقتصادي و ترازنامه بانک مرکزي نمودار (٢) در مقايسه درصد تخصيص بودجه عمراني با درصد تخصيص بودجه جـاري (هزينـه اي) طي سال هاي ١٣٧٦ تا ١٣٩٦ نشان ميدهد که طي اين دوره ، بودجه جـاري تقريبـا ١٠٠ درصـدي (و گاهي بيشتر) تخصيص پيدا کرده است ، اما درصد تحقق بودجـه عمرانـي نوسـان زيـادي داشـته و در برخي مقاطع به زير ٤٠ درصد رسيده است .
در چارچوب مدل نظري مقاله ، نشان داده شد که در قراردادهاي مشارکت عمومي-خصوصي، لازم است سرمايه گذاري به صورت کامل توسط بخش غيردولتي صورت گيرد و آورده بخـش دولتـي صـرفا منوط به شروع دوره (k٠) باشد که ميتواند در قالب تأمين زمين و يا واگذاري طرح هاي نيمه تمام و يـا موارد مشابه باشد و منوط به تخصيص هاي سنواتي عمراني نباشد، در اين صورت k١ و k٢ و...
“The economics of infrastructure finance: Public-private partnerships versus public provision”, EIB papers, 15(1), 40-69.
Best Practice in Design of Public Private Partnerships (PPPs) for Social Infrastructure, particularly in Health Care and Education.
“The Simple Microeconomics of Public-Private Partnerships”, CEIS Working Paper Iossa, E.