چکیده:
ترجمه پژوهش های علمی از جمله راه های انتقال دستاوردهای علمی و گسترش مرزهای
دانش در جهان کنونی به شمار می آید. در این میان گستردگی پژوهش های مرتبط با مطالعات
ایرانی و تاریخ ایران به زبان های خارجی و مهم تر از همه زبان انگلیسی ضرورت و اهمیت
ترجمه در این حوزه را دو چندان کرده است. چنانکه در دو قرن اخیر صدها کتاب در این
حوزه به زبان فارسی ترجمه شده است. از جمله مهم ترین مجموعه ها در این زمینه مجموعه
است که دربردارنده نوشته هایی از چندین نفر از پژوهشگران ایرانی و « تاریخ ایران کمبریج »
غیرایرانی است. طی سی سال اخیر ترجمه هایی از این مجموعه به بازار نشر عرضه شده است.
ابتدا ترجمه جلدهای مختلف این مجموعه توسط چند نفر عرضه شد و سپس در سال های
اخیر ترجمه مجدد از آن مورد توجه قرار گرفت. پرسش اصلی مقاله حاضر ارزیابی ضرورت و
دستاورد این ترجمه دوباره است. بدین منظور بخشی از جلد پنجم مجموعه مورد بررسی قرار
گرفته است. نتایج بررسی حاضر نشان می دهد که ترجمه دوباره نتوانسته است در مقایسه با
ترجمه پیشین، دستاوردی تازه برای خواننده فارسی زبان در بر داشته باشد و گاه با مشکلاتی
نیز همراه شده است.
خلاصه ماشینی:
از آنجـا کـه مقایسـه تمـام ترجمـه تیمـور قادری ، با ترجمه های گذشته ، در این نوشتار مختصر، میسر نیست ، در بررسی حاضر، به مقایسه دو ترجمه از بخش چهارم جلد پنجم کتاب تاریخ کمبریج که به بررسی تحولات دوره ایلخانی در ایران اختصاص دارد، پرداخته می شود.
بـرای پاسـخ دادن بـه پرسـش اصـلی مقالـه ، بـا اسـتفاده از شـیوه کتابخانه ای و مقایسه متنی ، میان جلد پنجم کتاب تاریخ کمبریج به زبان اصلی ، ترجمـه حسـن انوشه و ترجمه تیمور قادری ، مزیت ها و نقایص ترجمه متأخر، مورد ارزیـابی و بررسـی قـرار می گیرد.
ترجمه تیمور قادری از جلد پنجم تـاریخ کمبـریج کـه مـا آن را در ایـن مقالـه «ترجمـه دوم » می نامیم ، در سال ١٣٨٧، یعنی ٢١ سال پس از انتشار «ترجمه نخست » از این کتاب ، راهی بازار نشر شده است .
در متن بخش چهارم جلد پنجم کتاب تاریخ ایران کمبریج نیز، بر همین اساس ، ارجاعاتی به صورت پاورقی ، برای اطلاع ، اطمینان و احیانا بررسی مجدد توسط خواننده ، ارائه شده است .
از آن جا که مقایسه دو متن ، همان طور که اشاره کردیم ، به صورت کامل ، در ایـن مختصـر ممکـن نیست ، لذا در این مقاله ، به بررسی موردی ، از صفحه ٣٠٣ تا صـفحه ٣٢٢ مـتن اصـلی بخـش 1 چهارم جلد پنجم کتاب تاریخ ایران کمبریج اکتفا شده است .