چکیده:
هدف پژوهش تدوین الگوی پیشگیرانه تربیت اخلاقی فایدهگرا با تاکید بر رفتارهای نامطلوب در دیدگاه میل است. روش
بهکاررفته. توصیفی- تحلیلی است. بنا بر نتایج حاصله» رفتارهای نامطلوب شامل رفتارهای خطا (ناقض حقوق و آسایش
دیگران)» و ناخوشایند است که وجودشان با توجه به قصور فرد در وظایف قابل تبیین است. هدف تربیت اخلاقی,
خوشبختی» و تربیت اخلاقی در گستره موردنظر شامل ابعاد پیشگیری و مجازات است. مجازات به شکل مجازات قانونی
و نکوهش بهعلت نقض حقوق و آشفته ساختن آسایش دیگران» و ازدستدادن حسننظر و ارتباطشان بهعلت رفتارهای
فاقدمتانت شخصی نمود مییابد. اما منظور از پیشگیری» پیشگیری اولیه است که اصول حاکم بر آن؛ عدالت و
تدبیراند. حاکمیت عدالت مربوط به رفتارهای ناقض حقوق اما حاکمیت تدبیر» در پیشگیری از هر دو رفتار خطا و در
معنای مراقبت از نفس و مراقبت از استدلالهاست. در رفتارهای ناخوشایند اصل حاکم همان تدبیر با معانی پیشگفته
است. که این یافتهها تاییدیاست بر عقیده میل که «بنیادهای زندگی اخلاقی در عصرجدیدء عدالت و تدبیراند».
راهبردهای پیشگیری بهتناسب دو نوع رفتار نامطلوب» شامل تقویت وجدان و راهبردهای آگاهیبخش و بصیرتافزا
هستند که پیوندشان با اصولء در الگوی پیشگیرانه مشخص شده است. بر اساس ارزیابی یافتههای حاصل از
پیشگیری» اگرچه لحاظ نمودن تنبیههای معقول برای رفتارهای خطا و توجه به عدالت و تدبیر در تبیین رفتارهای
نامطلوب, از وجوه مثبت دیدگاه میل است. اما به عقاید وی درزمینه رفتارهای ناخوشایند نقد وارد است؛ زیرا مداخلهها
و تنبیههای لحاظ شده برای این رفتارها ضمانت اجرایی لازم را ندارند تا به خود ضرر نزنند و دارندگان رفتارهای
ناخوشایند را اصلاح کنند. همچنین عقیده وی در مورد دین افراد نسبت به یکدیگر, فاقد پشتوانه اجرایی قوی برای عمل
در رابطه با دارندگان این رفتارهاست» که رفع این ضعفهاء نیازمند تجدیدنظر در اصل ضرر میل و تصحیح و ترمیم
برخی عقاید اوست.
خلاصه ماشینی:
در نتيجه ازآن جاييکه ميل در اخلاق فايده گرايش بر ارتقاي منافع عمومي تأکيد دارد (ميل ، ۱۳۸۸، ص : ۶۴) و از سويي مهم ترين کار انسان در ميان کارهاي او را تربيت و تکامل خود انسان ميداند و محدوده آزاديهاي فردي را تا جايي مجاز ميداند که موجب زيان ديگران نشود (ميل ، ۱۳۸۵، صص : ۱۵۴ و ۱۴۷)، هم چنين با نظربه اين که وي بر اين عقيده است که : «آن دسته از قواعد اخلاقي که هر کسي را از آزرده شدن از ديگري محافظت ميکند، همان هايي است که آدمي بيشترين احساس مساعد قلبي را نسبت به آن دارد و بيشترين منافع را در اين دارد که با قول و فعل آن را تحکيم نموده و رواج دهد» (ميل ، ۱۳۸۸، ص : ۱۵۴)، ميتوان اذعان داشت که اين موارد در ديدگاه اخلاقي او مباحثي هستند که به خوبي بحث از رفتارهاي نامطلوب و راهبردهاي عرضه شده براي پيشگيري اوليه ٣ را تبيين ميکند و ميتواند راه گشاي ما براي پيشگيري از وقوع بسياري از معضلات اخلاقياي باشد که جامعه ما و ديگر جوامع با آن ها مواجه اند.
بررسي ديدگاه ميل نشان ميدهد که عملي موجب ضرر به ديگران و در واقع خطا محسوب ميشود که منجر به آشفته ساختن آسايش و تضييع حقوق ديگران گردد؛ يعني، چنان که در ادامه بيان ميشود، ميل وجود خطا را ناشي از قصور فرد در وظايفي که در قبال ديگران دارد، ميداند؛ زيرا «وظيفه است که به عنوان يک ارزش اصلي براي تنظيم اخلاق ، رفتار اخلاقي و اجتماعي افراد درنظرگرفته ميشود و عمل به آن به تحقق ضمانت هاي حقوق بشر در ارتقاي زندگي، آزادي و برابري کمک ميکند».
John Stuart Mills Sanction Utilitarianism: A Philosophical and Historical Interpretation.