چکیده:
پس از شکلگیری حکومت اسلامی توسط پیامبر در یثرب، مدنیت اسلامی نیز پایهگذاری نمادین شد. درپی گسترش اسلام در جزیرهالعرب، بینالنهرین، ایران، روم، مصر، ماوراءالنهر، شمال آفریقا و سرانجام جنوب اروپا، تمدن نوپای اسلامی وارد مرحله جدیدی گردید. لذا تلاش بیشتر برای تعاملات فرهنگی و نیز شکوفایی، توسعه و انتقال تمدن اسلامی احساس شد. اسپانیای اسلامی قبل از ورود مسلمانان به لحاظ فرهنگی و تمدنی وضعیت مناسبی نداشت، با استقرار حکومت امویان(138-422ق)، حاکمان اموی با تدبیر، تسامح و عقلانیت مدنی در صدد شکوفایی تمدن اسلامی در این خطه برآمدند. آنچه در این نوشتار با تکیه بر روش تاریخی برآن تاکید میشود این است که؛ چه عواملی در تعاملات فرهنگی و تمدنی اسلام و مسیحیت در اندلس عصر امویان تاثیر داشته است؟ یافتههای تحقیق حاکی از آن است که راز موفقیت امویان اندلس، تکیه برآموزههای دینی، حاکمیت مبتنی بر عقلانیت، تلاش دانشمندان و تسامح و تساهل حاکمان بوده، که رشد و شکوفایی تمدن اسلامی را در پی داشته و به ثبات آن در این منطقه یاری رسانده است.
خلاصه ماشینی:
آنچه در اين نوشتار با تکيه بر روش تاريخي برآن تاکيد ميشود اين است که ؛ چه عواملي در تعاملات فرهنگي و تمدني اسلام و مسيحيت در اندلس عصر امويان تاثير داشته است ؟ يافته هاي تحقيق حاکي از آن است که راز موفقيت امويان اندلس ، تکيه برآموزه هاي ديني ، حاکميت مبتني بر عقلانيت ، تلاش دانشمندان و تسامح و تساهل حاکمان بوده ، که رشد و شکوفايي تمدن اسلامي را در پي داشته و به ثبات آن در اين منطقه ياري رسانده است .
اندلس به دليل ترکيب چند فرهنگي از پيروان اديان الهي و با برخورداري از فرصت فراهم شده از ناحيه تسامح حاکمان مسلمان ، اين بستر را ايجاد کرده بود که دو گروه اقليت و اکثريت ، در جهت سودآوري سرمايه هاي انساني و افزايش بهره وري اجتماعي از مردم مسيحي ، به هم افزايي در عرصه هاي تمدني دست پيدا کنند.
از اين نظريه نبايد غفلت کرد که : راهکار سياسي خلفا در اعتمادسازي تابعين و واگذاري بعضي مناصب حکومتي به مسيحيان اندلس و نيز بخشيدن تيول به جماعات مهاجر، در گسترش مسلمانان در جغرافياي ايبري نقش داشته است ،« سکونتهاي پراکنده در عربي کردن و اسلامي کردن اسپانيا 7 بيش از اندازه موثر بود ».
تسامح حاکمان اسلامي : زمينه ساز شکوفايي تعاملات فرهنگي و تمدني تقريبا اتفاق نظر کامل بين مورخان در خصوص تسامح و تساهل حاکمان اموي اندلس در فرآيند انتقال تمدن ميان مسلمانان و اروپاييان وجود دارد.
Keywords: Muslims and Christians, civilization flourishing, tolerance of rulers, Islamic Spain, Umayyad period.