چکیده:
امروزه، تغییرات اقلیمی از متغیرهای کلیدی و تأثیرگذار در رشد عملکرد محصولات بهشمار میرود. هدف پژوهش حاضر تعیین اثرات اقلیمی و روند زمانی و مکانی بر بهبود ژنتیکی لاینهای گندم آبی در تحقیقات بهنژادی کشور بود. دادههای پانل مطالعه از 22 ایستگاه تحقیقات کشاورزی طی دوره 1393-1374 جمعآوری شد. در مطالعة حاضر، از تابع تولید تصادفی جاست و پاپ استفاده شد. نتایج نشان داد که متغیر روند زمانی تأثیر مثبت و معنیدار بر ریسک و میانگین عملکرد لاینها دارد، بهگونهای که میانگین عملکرد سالانه را 29 کیلوگرم در هکتار بهبود بخشیده است. اثر سال معرفی رقم بر میانگین و واریانس عملکرد لاینها مثبت و از لحاظ آماری معنیدار بود. همچنین، اثر میانگین درجه حرارت و بارندگی در فصول مختلف بر میانگین و واریانس عملکرد لاینها از لحاظ آماری معنیدار ارزیابی شد.
Today, climatic change is known as a key and effective variable on growth in crop yield. This aimed at determining the effect of environmental factors, time trend and places variables on improved genetic of irrigated bread wheat lines in breeding program in different research stations of Iran. The required panel data were collected from 22 locations in breeding program of irrigated bread wheat during 1995-2014. The study was conducted in a stochastic production function of Just and Pope. According to the results, the impact of time trend on mean yield and risk variance of the irrigated wheat lines was estimated positive and significant, improving the annual mean yield by 29 kg/ha. The impact of released year on mean and variance of the irrigated wheat lines was estimated positive and statistically significant as well. The impacts of mean temperature (0C) and amounts of raining (mm) in different seasons on mean and variance of the irrigated wheat lines were estimated significant.
خلاصه ماشینی:
اين سياست همان به کارگيري فناوريهاي توليد در بخش کشاورزي در قالب يک روش کاربردي براي بهبود بهرهوري عوامل و افزايش عملکرد محصول است که با سرمايه گـذاري در تحقيقات اصلاح نباتات و انتقال دانش و يافته هاي ناشي از آن به مزرعه کشاورزان ميسر خواهد شد (٧).
در تحقيق حاضر، براي بررسي عوامل تأثيرگذار بر ميانگين و واريانس عملکرد لاين هاي گندم نان آبي ، از مدل جاست و پاپ و روش حداقل مربعات تعميم يافته استفاده شد.
نتايج و بحث طبق جدول ١، ميانگين عملکرد لاين هاي گندم نان آبي در برنامه اصلاحي طي دوره ٩٣-١٣٧٤، به ميزان ٦٣٦٧ کيلوگرم در هکتار، ميانگين درجه حرارت سالانه ١٧/٥٧ درجة سانتي گراد، ميانگين جمع بارندگي سالانه و بارندگي فصول زراعي به ترتيب ٢٨٠ و ٢٦١ ميلي متر، و ميانگين ارتفاع ايستگاههاي تحقيقاتي از سطح دريا ٩٧٦ متر بوده است .
آزمون ريشه واحد متغيرها براساس آزمون فيشر (دي کي فولر تعميم يافته ) (رجوع شود به تصوير صفحه) مأخذ: يافته هاي تحقيق 177 طبق نتايج جدول ٣، متغير روند داراي اثر مثبت و معني دار بر ميانگين عملکرد لاين هاي گندم بوده است ، بدين مفهوم که سالانه ميانگين عملکرد لاين ها ٢٩ کيلوگرم افزايش مي يابد.
تمام متغيرهاي روند زماني ، درجه حرارت، بارندگي ، مکانهاي اجرا، سال معرفي رقم ، ارتفاع از سطح دريا و اسيديته خاک اثر مثبت و معني دار بر ميانگين واريانس عملکرد لاين هاي گندم آبي داشتند.
International Journal of Climate Change, Strategy, Management, 7: 442-459.
A meta-analysis of crop yield under climate change and adaptation.