چکیده:
در شعر کودک، کمتر شعری را سراغ داریم که در آن از موسیقی کناری یا اَشکالِ مختلف قافیه، نهایت استفاده نشدهباشد. شاعران شعر کودک بهدلیل تأثیر غیرقابل انکار عناصر موسیقایی بیرونی، کناری و درونی، همواره کوشیدهاند این عناصر موسیقایی را به بهترین شکل، بهکار ببرند. محمود کیانوش یکی از شعرای تأثیرگذار و صاحبنظر در عرصه شعر کودک است. این پژوهش که با روش توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر نظریات صورتگرایی نوشتهشده، ضمن واکاویِ دو مورد خاص با نامهای قافیه فقیر و غنی از موسیقی کناری در شعر این شاعر، به این نتیجه رسیده که در نخست، محمود کیانوش آگاهانه و مبتنی بر آرای خود پیرامون موسیقی کناری شعر کودک، از قافیههای غنیِ موسیقایی در اشعار خود بهره برده، سپس این قافیهها به شکلی کاملاٌ هنرمندانه و خلّاق و با بسامدهایی معنادار و به دور از هرگونه تصنّع یا تکلّف در اشعار کودکانه او قابل تشخیص است.
خلاصه ماشینی:
ایـن پـژوهش کـه بـا روش توصـیفی – تحلیلـی و مبتنـی بـر نظریـات صـورتگرایی نوشته شـده ، ضـمن واکـاوی دو مـورد خـاص بـا نام هـای قافیـه فقیــر و غنـی از موسـیقی کنـاری در شـعر ایـن شــاعر، بـه ایــن نتیجــه رســیده کــه در نخســت ، محمــود کیـانوش آگاهانــه و مبتنــی بـر آرای خــود پیرامــون موســیقی کنــاری شــعر کــودک، از قافیــه های غنــی موسیقایی در اشـعار خـود بهـره بـرده ، سـپس ایـن قافیـه ها بـه شـکلی کـاملا هنرمندانــه و خلــاق و بــا بســامدهایی معنــادار و بــه دور از هرگونــه تصــنع یــا تکلف در اشعار کودکانه او قابل تشخیص است .
بـه نظر می رسد که از میان تمام منابع مـرتبط بـا قافیـه ، تنهـا اثـر کـاملا مـرتبط بـا موضـوع این مقاله ، ایـن کتـاب اسـت کـه نویسـنده در آن – هرچنـد به اختصـار و در چنـد سـطر برای نخستین بار، به معرفـی و تبیـین دو اصـطلاح قافیـه غنـی و قافیـه فقیـر می پـردازد و وجــود قافیــه های غنــی را یکــی از عوامــل افــزایش بــار موســیقایی قافیــه در شــعر کودک می داند (کیانوش ، ١٣٥٢: ٦٦) در سومین محور آثـار مـرتبط بـا ایـن مقالـه ، یعنـی شـعر محمـود کیـانوش ، چنـد پایان نامــه و مقالــه منتشــر شده اســت کــه عمــدتا مؤلفــه های گونــاگون محتــوایی و مضمونی در شعر ایـن شـاعر را مطالعـه و یـا بـه مطالعـه تطبیقـی اشـعار ایـن شـاعر بـا شاعران عرب یا ترکزبان غیر ایرانی پرداختـه انـد.