چکیده:
با به قدرت رسیدن رضا شاه، به دلیل خصوصیت نظامیگری او، تقویت قدرت نظامی ایران مورد اهمیت قرار گرفت. در نتیجه از جمله بخشهایی که برای سازماندهی و تقویت آن تلاش شد نیروی دریایی بود که بعد از ده سال، به تاسیس نیروی دریایی ایران در سال ۱۳۱۱ شمسی، با خریداری تعدادی کشتی از ایتالیا و استفاده از کشتیهای برجای مانده از دورهی مظفری انجامید. در این میان در مذاکرات نمایندگان مجلس شورای ملی نیز نظراتی مساعد برای ایجاد نیروی دریایی وجود داشت و در نطق های برخی از نمایندگان این موضوع دیده می شود.
در این مقاله درصدد برآمدهایم تا به روند و تعامل تشکیل نیروی دریایی ایران در خلال سال های به قدرت رسیدن رضاخان سردار سپه تا شهریور ۱۳۲۰ در خلیج فارس بپردازیم.
خلاصه ماشینی:
» در همین جلسه به تاریخ 29 اسفند 1306شمسی سرانجام با تبادل نظر بین نمایندگان مجلس و کابینه، پیشنهاد مطرح شده برای خرید کشتی و استخدام متخصص خارجی برای نیروی دریایی ایران در سه ماده زیر و فوریت اجرای آن، تصویب نمود: ماده1- مجلس شورای ملی مبلغ دویست هزار تومان از عوائد سال 1307 برای مخارج ذیل به دولت اعتبار دهد: الف) خرید کشتی مسلح برای حفاظت سواحل خلیج.
تأسیس نیروی دریایی ایران از سال 1306 تا زمان ورود کشتی های خریداری شده به آب های خلیج فارس چندسالی طول کشید و در این مدت چندین بار برای تأمین بودجه خرید کشتیها درخواست افزایش اعتبار شد.
به هنگام ورود این کشتیها، رضاشاه پهلوی در بوشهر از آنها بازدید کرد و در همین زمان مرکز نیروی دریایی، پادگان، فرماندهی، مخازن، تعمیرگاه، بیمارستان، آموزشگاه و اداره بندر در خرمشهر ایجاد شد و هرکدام از این کشتیها برای مأموریتی در نظر گرفته شد و به این ترتیب: ناو «ببر» و کشتیهای «سیمرغ» و «شاهرخ» و یدک کشها در بندر خرمشهر، ناو «پلنگ» مأمور نگهبانی پالایشگاه نفت آبادان، کشتیهای «کرکس» و «شهباز» و پنج موتور دریایی دیگر مأمور نگهداری مؤسسات و حوض شناور در بندر شاپور بودند و برای گشتزنی در بنادر و جزایر خلیج فارس نیز دو ناو «پلنگ» و «ببر» در نظر گرفته شدند،( نوری زاده بوشهری،117) اما هنوز تمام تجهیزات تعمیر و نگهداری از کشتیها در ایران فراهم نشده بود، مثلاً برای رنگ تراشی و رنگ زنی بدنه ناوها، به این دلیل که تجهیزات لازم برای انجام این منظور را در اختیار نبود سالی یک بار این ناوها به کراچی و یا هندوستان فرستاده می شدند(محمودی، دوره27:52).