چکیده:
تبلیغات گسترده و مکانیزمهای متعدد متقاعدسازی امروزی و البته تاثیرات مطلوب و نامطلوب آن بر مخاطبان بر کسی پوشیده نیست. این پژوهش با رویکرد اخلاقی و البته با روش توصیفی-تحلیلی در آیات و روایات به تحلیل فرآیند متقاعدسازی دینی پرداخته، با لحاظ ارکان ارتباطی سه بایستگی اخلاقی را در عرصه تبلیغات و عملیات اقناعی پیشنهاد میدهد؛ هماهنگی فکری- اعتقادی، انگیزشی و رفتاری متقاعدساز با پیام متقاعدگرانه، اولین وظیفه اخلاقی متقاعدساز در حوزه معارف و مسائل دینی است که به رکن متقاعدساز ارتباط دارد. رعایت حق انتخاب و اختیار مخاطب بایسته اخلاقی دیگری است که باید در فرآیند اقناعی مورد ملاحظه قرار بگیرد و اگر پذیرش الزامی و اجباری مخاطب، مورد نظر متقاعدساز باشد، وی به بیراهه متقاعدسازی ضد اخلاقی قدم گذارده است. هم چنین بایستگی استخدام وسایل مشروع و وسایط مطلوب در محور بسته بندی پیام، لزوم اخلاقی دیگری در متقاعدسازی دینی است. تبیین سه بایسته مذکور، تفاوت مبنایی متقاعدسازی مورد تایید آیات و روایات را با غالب روشهای اقناعی موجود متمایز میسازد.
Extensive propaganda and the many mechanisms of today's persuasion and, of course, the desired and undesirable effects on the audience are not hidden. This research is based on ethical approach and of course on descriptive-analytical method. In the verses and narrations, the process of religious persuasion is analyzed in terms of communication elements, it proposes three ethical requirements in the field of propaganda and persuasion. The persuasive intellectual-belief, motivational and behavioral coordination with the persuasive message. The first ethical duty of a persuader in the field of education and religion. Which is related to the persuasive element Observing the right to choose and addressing the audience is another ethical necessity That should be considered in the persuasion process And if the compulsory acceptance of the audience is convincing, He has gone astray into persuading anti-morality We also need to hire legitimate and desirable tools in the message packaging axis, There is another moral necessity in religious persuasion The explanation of the above three essentials distinguishes the fundamental difference between the persuasiveness of the verses and traditions confirmed by most of the persuasive methods available.
خلاصه ماشینی:
به همين جهت قرآن كسانی را كه به نيكی امر می كنند،ولی از خودشان فراموش كرده اند، مورد نكوهش قرار می دهد و می فرمايد: (تَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ أَنْفُسَكُم( (بقره:۴۴) فارغ از دو دليل گذشته كه شامل متقاعدساز و مخاطب بود، در يك تحليل عقلی ديگر می توان ضرورت خلوص نيت در فرايند تبليغ و متقاعدسازی را بر محور هدف تبيين نمود؛ بدين صورت كه چون هدف از اقناع و متقاعدسازی، پذيرش مخاطب نسبت به پيام اقناعی است، از اين رو اگر ارائه پيام متقاعدگرانه با انگيزش و گرايش خالصانه صورت گيرد،با كسب هر نتيجه ای در مخاطب، او به هدف خويش نائل شده؛زيرا اگر مخاطب نسبت به پيام متقاعدگرانه واكنش منفی نشان دهد،عمل متقاعدساز مثل ساير اعمال انسانی با شرط دارا بودن خلوص، مقبول خداوند واقع شده،مبلغ،تكليف خويش را انجام داده،و اگر مخاطب به محتوای پيام اقناعی متمايل و جذب گردد، مطلوب واقع شده است.
بیان امام علی (در این زمینه کاملا روشن بوده و هر گونه اشكال مقدری را بر این مطلب دفع می كند، امام می فرمايد: «اى مردم،به خدا قسم شما را به طاعتى ترغيب نمىنمايم جز اينكه خود به عمل به آن از شما پيشى مىگيرم،و از گناهى باز نمىدارم مگر اينكه قبل از شما از آن باز مىايستم»(سيد رضي،1414:ص250) تحلیل بیشتر اين مطلب که متقاعدساز دينی، قبل از تبلیغ و ابلاغ پیام دینی در ابتدا خودش بايد بالغ بوده و راه را رفته باشد، مربوط به محتوای تبليغات و دعوت هایی است كه پيامبران الهی برای مبلغان علوم دينی ارث گذاشته و بر آن محتواها اصرار داشته اند؛ مثل اعتقادات، انجام فضايل و دوری از رذايل اخلاقی.