چکیده:
توسعه مفهومی گریز ناپذیر برای توصیف تحولات بشر در راستای دستیابی به تعالی و رشد پایدار میباشد. با گرایش این مفهوم به سمت پایداری، توازن و تناسب در برخورداری از منابع توسعه در کلیه سطوح ملی – منطقهای و محلی بیش از پیش مورد تاکید قرار گرفته است. در این بین با توجه به رویکرد برنامه ریزی جامع و متمرکز بیشترین شکافها در تخصیص منابع توسعه در سطح مناطق نمایان شده است و ضرورت توجه به توازن و عدالت در تخصوص منابع را با رویکرد پایداری در سطح مناطق ضروری ساخته است. در این راستا، پژوهش حاضر با روش شناسی «توصیفی – تحلیلی» با هدف سنجش شاخصهای توسعه منطقهای در 14شهرستان استان کرمانشاه جهت ارزیابی وضعیت توزیع آن به انجام رسیده است. در این پژوهش 35 شاخص فرعی توسعه در قالب 7 شاخص اصلی در 14 شهرستان استان کرمانشاه با توجه به داده-های آماری در آمارنامه استان به سال 1391 و آمار نامه معاونت امور برنامهریزی و توسعه استان مورد شناسایی و تحلیل قرار گرفته است. برای شناخت وضعیت توزیع شاخصهای پژوهش در بین شهرستانهای استان از آزمون T، جهت رتبه بندی شهرستانها از لحاظ برخورداری از شاخصهای توسعه از مدل آنتروپی شانون و مدل وایکور و برای خوشه بندی توسعه در استان از تحلیل خوشهای استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد اولا بر اساس نتایج آزمون T شاخص-های درمانی با 79/6- اختلاف از میانگین مبنا، شاخصهای اقتصادی با 50/4- اختلاف از میانگین مبنا و شاخصهای ارتباطی و تاسیسات شهری با 21/1- و 147/0- دارای وضعیت نابرابری از لحاظ پراکنش در سطح منطقهای در استان میباشند. ثانیا بر اساس نتایج مدل وایکور شهرستان کرمانشاه با برخورداری از میزان سودمندی بالا تفاوت بسیاری با سایر شهرستانهای استان دارد. در نهایت نتایج آنالیز خوشه ای نشانگر 4 خوشه توسعه یافته برای شهر کرمانشاه، خوشه در حال توسعه برای شهرهای هرسین، کنگاور، اسلام آباد غرب، سنقر و گیلانغرب، خوشه محروم برای پاوه، سرپل ذهاب، صحنه و جوانرود و خوشه بسیار محروم برای شهرستانهای دالاهو، روانسر، قصرشیرین و ثلاث بابا جانی میباشد.
The research by " descriptive - analysis" methodology, to aim measure of regional development indicator at 14 city of Kermanshah province have been carried. In this study, 35 sub-indexes of development in seven key indicators in 14 cities of Kermanshah, According to data from the province Statistics Letters to the year 1391and Statistics letters of Department of Planning and development in the Kermanshah province has been identified and analyzed. To understand the distribution pattern of research indicators to among city of province from the test T, The city ranked in terms of development indicators having the Shannon entropy models and model Vikor and for cluster development in the province cluster analysis is used. The results show that, firstly, based on T-test results, health indicators with -6.79 of baseline mean difference, economic indicators with -4.50 baseline mean difference, communication indicators with -1.21of baseline mean difference and urban facilities indicator with -.141 of baseline mean difference in terms of regional distribution, are level of inequality in the province. Secondly, based on the results of Vikor Model city of Kermanshah to have top efficacy, have more difference than other province cities. Finally, the results of cluster analysis indicate four clusters developed for the city of Kermanshah, developing cluster for Harsin, west islamabad, Kanghavar and Songhor cities, breaved closter for Ghilangharb, Paveh, Sarpolzahab and Sahneh cities and very breaved closter for Javanrood, Ravansar, Dalahoo, Ghasrshirin and Salasbabajani cities was identified.nce than other province cities. Finally, the results of cluster analysis indicate four clusters developed for the city of Kermanshah, developing cluster for Harsin, west islamabad, Kanghavar and Songhor cities, breaved closter for Ghilangharb, Paveh, Sarpolzahab and Sahneh cities and very breaved closter for Javanrood, Ravansar, Dalahoo, Ghasrshirin and Salasbabajani cities was identified.
خلاصه ماشینی:
برای شناخت وضعیت توزیع شاخصهای پژوهش در بین شهرستانهای استان از آزمون T، جهت رتبه بندی شهرستانها از لحاظ برخورداری از شاخصهای توسعه از مدل آنتروپی شانون و مدل وایکور و برای خوشه بندی توسعه در استان از تحلیل خوشه ای استفاده شده است.
در این پژوهش ابتدا با استفاده از آزمون T به ارزیابی وضعیت پراکنش شاخصهای توسعه منطقه ای در استان کرمانشاه پرداخته شده و سپس با استفاده از مدل وایکور، ضریب آنتروپی شانون و ضریب تغییرات به ارزش گذاری و رتبه بندی شهرستانهای استان از لحاظ برخورداری از شاخصهای توسعه اقدام و در نهایت با استفاده از تحلیل خوشهای به خوشه بندی توسعه یافتگی منطقهای در استان کرمانشاه پرداخته شده است.
(رجوع شود به تصوير صفحه) شکل 4 : خوشهبندی توسعه یافتگی منطقهای در استان کرمانشاه با استفاده از تحلیل خوشهای منبع: محاسبات نگارندگان، 1392 نتایج حاصل از مدل تحلیل خوشهای در شکل 4 نشان میدهد که این مدل بر اساس وضعیت برخورداری از شاخصهای توسعه چهار خوشه توسعه را برای شهرستانهای استان ارائه کرده است.
در پژوهش حاضر با انتخاب 35 شاخص فرعی توسعه در قالب 7 شاخص اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، درمانی، محیطی، ارتباطی و تجهیزات شهری سعی گردید وضعیت پراکنش این شاخصها میزان برخورداری از شاخصهای توسعه در سطح منطقه ای و خوشه بندی سطح توسعه یافتگی در استان کرمانشاه مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد.
در مرحله تحلیل رتبه بندی شهرستانهای استان از لحاظ برخورداری از منابع و شاخصهای توسعه، مشخص گردید که شهرستان کرمانشاه با 63% درصد شهرنشین در کل استان، کلیه منابع توسعه را در سطح استان به عنوان قطب برتر منطقه در اختیار گرفته است.