چکیده:
مطالعه بستر رودها میتواند بازتابدهنده تأثیرات زمینساختی و نوسانات سطح آب دریا باشد. در این پژوهش، نقش تغییرات سطح اساس در شکلگیری بستر و الگوی کانال رودخانه نکارود مطالعه شده است. مسأله اصلی پژوهش، عمیق شدگی رودخانه نکا در نزدیکی مصب است. هدف از این تحقیق بررسی عوامل مؤثر در تغییر سطح اساس نکارود تحت تأثیر نوسانات خزر و عوامل تکتونیکی میباشد. نقشههای رقومی توپوگرافی، نقشههای زمینشناسی، تصاویر ماهوارهای و عکسهای هوایی، دادههایی است که در این پژوهش به کار رفته است. برای اثبات فرضیه، مطالعات میدانی زیادی برای یافتن شواهد ژئومورفولوژی تغییرات سطح اساس و تکتونیک منطقه انجام گرفت. نتایج نشان میدهد که عمیقشدگی رودخانه نکا در نزدیکی مصب، تحت تأثیر نوسانات سطح آب دریای خزر و بالاآمدگی البرز است در حالی که در خروجی رودخانه بعد از کوهستان، عامل بالاآمدگی البرز نقش دارد.
Study of Bed Rivers can be reflected in the influences of tectonic and sea level fluctuations. In this study, the role of base level changes has been studied in the pattern of the channel bed of Neka River. The aim of this research is that the bed Neka River in mouth near is very deep. Purpose is at this paper the role of factors on base level changes, tectonic and geomorphologic changes of the bed Neka river has been studied. Digital topographic maps, satellite images, aerial photos and geological maps are physical tools of this research. Also field works has been done in order to Geomorphological evidence for base level change and tectonics in stydyeara. The result show, Neka River Deeping in estuary near is uplifting Alborz and Caspian Sea base level changes, while in the output stream after mountain has been roled uplift Alborz in river Deeping.
خلاصه ماشینی:
نتایج نشان میدهد که عميقشدگي رودخانه نکا در نزديكي مصب، تحت تأثير نوسانات سطح آب درياي خزر و بالاآمدگي البرز است در حالي كه در خروجي رودخانه بعد از كوهستان، عامل بالاآمدگي البرز نقش دارد.
واژههاي كليدي: زمين ساخت، درياي خزر، شواهد ژئومورفولوژي، نكارود مقدمه تراز آب دريا كه سطح اساس عمومي رودخانههاي منتهي به آنرا تشكيل ميدهد، هميشه در حال نوسان بوده است؛ يعني در دورههاي مختلف زماني، پيشرويها و پسرويهاي متعددي از سوي درياي خزر اتفاق افتاده است كه با هر بار پيشروي و پسروي، رفتار و الگوي كانال رودخانهها بهخصوص در بازههاي پايين دست دستخوش تغيير و تحول ميگردد.
(رجوع شود به تصویر صفحه) شكل 2- منحني نوسانات سطح آب درياي خزر از سال 1830 تا 2000 (كرونن برگ،1997) این حرکات زمین ساخت و نوسانات سطح آب درياي خزر، موجب تغییر سطح اساس رودخانههاي منتهي به درياي خزر در طول کواترنر شده است.
(رجوع شود به تصویر صفحه) شكل 3- ساختارهاي نئوتكتونيكي از حوضه جنوبي درياي خزر، گسل خزر و منطقه مورد مطالعه (قاسمي، 2005 با اضافات) پیشینه تحقیق درباره نقش تغییرات سطح اساس در روند رسوب گذاری رودخانه ها مطالعات زیادی در سطح جهان به خصوص مناطقی با حرکات نوزمین ساخت فعال صورت گرفته است.
(رجوع شود به تصویر صفحه) شكل 4- نقشه موقعيت منطقه مورد مطالعه يافتههاي تحقيق نقش زمینساخت البرز در تغيير سطح اساس رودخانه نكا: درياي خزر از نظر تكتونيكي نامتجانس است.
Middle- late Holocene river terraces in the Erhjen river basin, southwestern Taiwan-implications of river response to climate change and active tectonic uplift, Geomorphology, (38): 337-372.