چکیده:
ارزیابی توان تفرجی به معنای تعیین قابلیت سرزمین برای کاربری اکوتوریسم و تفرج است. در این مطالعه ابتدا با استفاده از مدل مرسوم کاربری توریسم و 5 پارامتر اکولوژیکی (شیب، جهت، ارتفاع از سطح دریا، پوشش گیاهی و خاک)، مناطق مناسب برای استفاده تفرجی به دو شکل متمرکز و گسترده در پارک جنگلی سرخهحصار شناسایی شد. نتایج نشان داد که 223/297 هکتار از سطح پارک توان تفرج گسترده طبقه 1، 465/86 هکتار توان تفرج گسترده طبقه 2، 126/1 هکتار توان تفرج متمرکز طبقه 1 و 417/137 هکتار توان تفرج متمرکز طبقه 2 را داشته و 212/16 هکتار از سطح پارک حفاظتی است. با بررسیهای میدانی مشخص شد که یکی از مشکلاتی که سبب افزایش ناهنجاری در طبیعت پارک میشود، عدم توجه به کلیه عوامل اساسی مؤثر در تعیین قابلیت تفرجی پارک (امکانات تفریحی و منابع آبی) میباشد. به همین منظور برای ارزیابی استفاده مناسب گردشگران از مکانهای تفرجی از مصاحبه حضوری با پرسشنامه استفاده شد. همزمان با این ارزیابی، کلیه نقاط مربوط به منابع آبی و امکانات پارک شناسایی شده و به منظور تهیه نقشه منابع آبی و امکانات پارک با GPS ثبت شد. همچنین موقعیت کلیه نقاط داخل طبقات تفرجی، که در آنها پرسشنامه توزیع شده بود نیز ثبت گردید. نتایج نشان داد استفاده مردم از پارک مطابق طبقهبندی صورت گرفته نبوده و تفرج با امکانات، جاذبهها و منابع آبی پارک ارتباط مستقیم دارد. لذا این فاکتورها بهعنوان لایههای اطلاعاتی مثبت با نقشه توان تفرجی بدست آمده رویهم گذاری شده و نقشه نهایی توان تفرجی پارک بر اساس این عوامل بدست آمد. نتایج نهایی نشان داد که روش متداول با وجود کارآیی بسیار، بدلیل در نظر نگرفتن کلیه عوامل مؤثر در تفرج، نیاز به وارد کردن لایههای اطلاعاتی دیگری علاوه بر عوامل اکولوژیکی دارد
Evaluation of outdoor recreation potential is meaning the identification of land capability for outdoor recreation and ecotourism land use. First we identified the suitable areas for intensive and extensive outdoor recreation using five ecological parameters (slope, aspect, height, soil and vegetative cover) and usual method in Sorkhe Hesar forest park. Results showed that 297.223 hectares of park area have class 1 extensive outdoor recreation potential, 86.465223 hectares of park area class 2 extensive outdoor recreations potential, 1.126 hectares of park area class 1 intensive outdoor recreation potential and 137.417 hectares of park area class 2 intensive outdoor recreation potential and 16.212 hectares of park area is protection region. with field surveys to become characterized that one of problems that caused to increase rudeness in park nature is absence of attention to all effective factors (water resources and recreation facilities) in assigning to outdoor recreation potential of park. For this purpose and evaluation of visitor's suitable use from outdoor recreation places, used of questionnaire and verbal interview technique. Coincident with this evaluation, recognized all points concern to water resources and facilities' park and recorded for provision of the water resources and facilities' map using GPS. In addition to recorded situation all of points that questionnaires was dispensed in them at outdoor recreation classes. Result showed people usage of park, don't conforms to classification plan and outdoor recreation have direct relation with to water resources, facilities and tourism charisma of the park. Therefore these factors as positive informational layers intersected with primary recreation capability map and obtained final recreation capability map based on this factors. Final results showed that usual method despite very efficiency, because don't consideration all effective factors in outdoor recreation; need to enter other informational layers (for example water recourses and recreation facilities) in addition to ecological factors
خلاصه ماشینی:
بسیاری از محققان دیگر نیز برای ارزیابی توان تفرجی مناطق مختلف به نیازهای مردمی و طرحریزی مبتنی بر عوامل اقتصادی- اجتماعی تأكید كردهاند (حسین پور رودسری 1374: 60، محفوظی 1378: 242، نیكنهاد قرماخر 1380 :90، وریس 5 و گوسن 6 2002: 3، جیم 7 و وندی 8 - Tesaur - Obua - Harding - Rosa - Vries - Goossen - Jim - Wendey 2006: 83).
لذا این تحقیق با هدف استفاده بهینه از تمام قسمتهای پارك جنگلی سرخهحصار با در نظر گرفتن نیاز مراجعه كنندگان، علاوه بر ارزیابی توان تفرجی پارک جنگلی به بررسی برخی از مشخصههای اقتصادی- اجتماعی مؤثر در تفرج داخل پارك و امكان تاثیرگذاری فاكتورهای منابع آبی و امكانات تفریحی در استفاده گردشگران از مكانهای مختلف تفرجی پرداخته است.
به تصویر صفحه مراجعه شود شکل 13- نوع تفرج انتخابی بازدیدکنندگان برای استفاده تفرجی از این پارك كدام حالت را ترجیح میدهید پاسخ به این سوٲل در هر دو طبقه تفرجی نتایج مشابهی به همراه داشت و اغلب افراد خواهان افزایش امكانات و منابع آبی بدون آسیب بیش از حد به جنگل بودند (شكل 14).
به تصویر صفحه مراجعه شود شکل 19- نقشه نهایی توان تفرجی پارك با دخالت دادن فاکتورهای مؤثر در تفرج بحث ارزیابی توان تفرجی پارک بر اساس مدل متداول نتایج این تحقیق نشان داد که با توجه به مدل توریسم متداول، بخش اعظم پارك جنگلی سرخهحصار توان تفرج گسترده درجه 1 را دارد.