چکیده:
این پژوهش به دنبال شناخت مضامین کانترهژمونیک به کار رفته در رپ فارسی-ایرانی (یکی از فعالترین و پرطرفدارترین گونههای موسیقی کشور) است. همچنین این پژوهش سعی دارد تا حوزه نظری «موسیقی به مثابه مقاومت» را بسط دهد و گامی کوچک برای توسعه نظری آن بردارد. برای این منظور با ارائه چارچوب مفهومی از رپ فارسی-ایرانی، موسیقی به مثابه مقاومت و هژمونی/ کانترهژمونی، مضامین مطرح شده در اشعار چهار خواننده برجسته رپ فارسی-ایرانی (یاس، هیچکس، حمید صفت و رضا پیشرو) بررسی شده است؛ مجموعا 141 آهنگ از این خوانندهها با استفاده از روش تحلیل مضمون ارزیابی شد. برخی نتایج به دست آمده عبارتست از: تاکید بیش از پیش رپ فارسی-ایرانی بر مضامین اجتماعی-فرهنگی در مقایسه با مضامین سیاسی و اقتصادی؛ برجسته شدن ابعاد اعتقادی و رفتاری دین در اشعار بررسی شده؛ ارائه تصویری افراطی از مسائل اجتماعی؛ استفاده از مضامین ناسیونالیسم افراطی؛ برجسته کردن تعارضهای اجتماعی و اختلافات طبقاتی و تاکید بر فقر و گرانی و بیکفایتی مسئولان. یافتههای پژوهش نشان میدهد «رپ فارسی-ایرانی به مثابه مقاومت» با تاثیر حداکثری بر مخاطبان فاصله دارد.
This research is focusing on understanding counter-hegemonic themes in Persian-Iranian rap (one of the most active and fanoriented Iranian music genre). Also, this research has tried to introduce “music as resistance” theoretical field and improve it. For this aim, conceptual framework of Persian-Iranian rap, music as resistance and hegemony/counter-hegemony have been constructed. Moreover, themes have been discovered in works of four outstanding rappers (Yas, Hichkas, Hamid Sefat and Reza Pishro); totally, 141 music of these rappers have been analyzed by thematic analysis. Results show that Persian-Iranian Rap has been focused on social-cultural themes in compared with political and economic ones. Also, ideological and ritualistic aspects of religion are highlighted in this specific genre. Presenting extreme image of social subjects; using extreme nationalism and racist themes; highlighting social conflicts, economical differences and focusing on poverty, having expensive lives and inefficient officials are some other results. Moreover, results show “Iranian-Persian Rap as Resistance” has low effect on audiences.
خلاصه ماشینی:
به این منظور با ارائه چارچوب مفهومی از رپ فارسی-ایرانی، موسیقی به مثابه مقاومت و هژمونی/ کانترهژمونی، مضامین مطرح شده در اشعار چهار خواننده برجسته رپ فارسی-ایرانی (یاس ، هیچ کس ، حمید صفت و رضا پیشرو) بررسی شده است ؛ مجموعا ١٤١ آهنگ از این خواننده ها با استفاده از روش تحلیل مضمون ارزیابی شد.
برخی نتایج به دست آمده عبارت است از: تأکید بیش ازپیش رپ فارسی-ایرانی بر مضامین اجتماعی-فرهنگی در مقایسه با مضامین سیاسی و اقتصادی؛ برجسته شدن ابعاد اعتقادی و رفتاری دین در اشعار بررسی شده ؛ ارائه تصویری افراطی از مسائل اجتماعی؛ استفاده از مضامین ناسیونالیسم افراطی؛ برجسته کردن تعارض های اجتماعی و اختلافات طبقاتی و تأکید بر فقر و گرانی و بیکفایتی مسئولان .
در این پژوهش همه آهنگ های منتشر شده چهار رپر فوق شامل ٤٥ آهنگ از یاس ، ٥٢ آهنگ از هیچ کس ، ١٨ آهنگ از حمید صفت و ٢٦ آهنگ از رضا پیشرو ارزیابی شد؛ سؤالات تحقیق حاضر عبارت اند از: مضامین سیاسی مخالف جریان مسلط (هژمونیک ) کدام است ؟؛ مضامین اقتصادی مخالف جریان مسلط کدام است ؟ و مضامین اجتماعی-فرهنگی مخالف جریان مسلط (هژمونیک ) کدام است ؟ روایی و پایایی در تحلیل های کیفی چندان محل بحث نیست و بیشتر مسئله اعتبار تحقیق مطرح است (فلیک ١، ١٣٩٢: ٤١٤).
علاوه بر این ، بررسی چارچوب مفهومی و نیز یافته های تحقیق نشان میدهند که «موسیقی به مثابه مقاومت » حوزه ای از مطالعات فرهنگی است که با استفاده از عناصر و مضامین کانترهژمونیک (ضدسلطه ) معنی پیدا میکند.