چکیده:
شعر فارسی در دوره های مختلف از پرداختن به مسایل اجتماعی و سیاسی شانه خالی نکرده است. حال با توجه به این که شاعران از دربار صله دریافت میکرده تا مبلّغ اندیشه های حکومت و شاه باشند و یا این که خود را در برابر جامعه و مردم مسئول و متعهد میدانستند، متفاوت بوده است. یکی از موضوعاتی که حکومتها همواصه به آن توجه کرده اند مشروعیتشان بوده است. مشروعیت از مهمترین عوامل بقای حکومتهاست که شعر فارسی نیز نسبت به آن بی تفاوت نبوده است. در این مقاله تلاش کردهایم تا با بررسی سیر اندیشۀ ایرانی دربارۀ مشروعیت حکومت و پادشاه در شعر فارسی به ویژه در شعر سبک بازگشت دورۀ قاجار و شعر مشروطه، نشان دهیم که شاعران با استفاده از شعر چگونه به مشروعیت بخشی یا مشروعیت زدایی حکومتها پرداخته اند.
Persian poetry has never neglected dealing with social and political issues. The poet was rewarded to propagate the king and government's thoughts or he was believing himself responsible and committed for society and people are different matters. Legitimacy has always been one of the means for their survival, and Persian poetry has not been indifferent to it. In the present essay we have tried to study the process of Iranian belief about legitimacy of king and government in Persian poetry, specially in Poetic Return and Constitutional poetry styles, to show how the poets have used poems to legitimate or illegitimate governments.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله تلاش کرده ایم تا با بررسی سیر اندیشۀ ایرانی دربارة مشروعیت حکومت و پادشاه در شعر فارسی به ویژه در شعر سبک بازگشت دورة قاجار و شعر مشروطه ، نشان دهیم که شاعران با استفاده از شعر چگونه به مشروعیت بخشی یا مشروعیت زدایی حکومتها پرداخته اند.
com) The intellectual level of poetic return and constitutional poetry style, Case study: The poets' view of the legitimacy of the Qajar government Fatemeh Saeifi1, Abdolhosein Farzad2 (corresponding author), Farhad Tahmasbi Abstract: Persian poetry has never neglected dealing with social and political issues.
از جمله میتوان مقاله هایی را که به بررسی یک اثر یا آثار یک شاعر پرداخته اند نام برد، مانند: «مشروعیت حکومت از دیدگاه فردوسی( کسب قدرت شاهان ایران باستان به روایت شاهنامه )» از نصرت الله رستگار(١٣٨٤) در شمارة ٢٩ فصلنامۀ آینۀ میراث ، «نگاهی تاریخی بر دیوان ظهیرالدین فاریابی(اتابکان آذربایجان و مشروعیت حاکمیت » از محمدرضا پیری(١٣٩٦) در شمارة ٤ از پیاپی ٣٩ مجلۀ پژوهشهای تاریخی، «سعدی و سنتهای فکری سازندة عرف سیاسی» از محمد خورشیدی و سید صادق حقیقت (١٣٩٧) در شمارة ٥١ مجلۀ پژوهشنامۀ علوم سیاسی ، و یا مقالاتی که به بررسی آثار شاعران مختلف از دریچۀ سیاست پرداخته اند مانند: «گونه شناسی شعر فارسی از منظر ادب سیاسی» از حمید نساج و مرتضی حاجی مزدارانی( ١٣٩٣) که اشعار فردوسی، حافظ ، سعدی، ناصرخسرو، عنصری، سیف فرغانی و عبید را از نظر کارکرد سیاسی بررسی و به مشروعیت سیاسی هم اشاراتی کرده و در شمارة ششم سال چهارم فصلنامۀ مطالعات میان رشته ای علوم انسانی چاپ شده است .