چکیده:
اندیشمندان مسلمان درباره «انتظار» دیدگاههای مختلفی ارائه کردهاند. مقام معظم رهبری از جمله متفکرانی است که به مسئله انتظار و مهدویت نگاهی نظاممند دارد. ایشان با رد سه نوع رویکرد «دعا بسندگی»، «استعجال» و «انتظار خنثا»؛ «انتظار پویا» را تنها گونهای از انتظار معرفی میفرماید که با نشاط زایی و تحرک آفرینی، میتواند آرمان بزرگ انقلاب اسلامی را تحقق بخشد. نوشتار پیشرو با هدف بررسی ابعاد انتظار پویا در اندیشه مقام معظم رهبری و با روش توصیفی _تحلیلی، تلاش دارد خاستگاه وحیانی چنین اندیشهای را بررسی و مدل انتظار پویا را بر پایه نظام فکری ایشان ترسیم کند. یافتههای پژوهش نشان میدهد انتظار پویا دارای سه عنصر «فکری»، «انگیزشی» و «رفتاری» است. درک گرفتاریهای انسانها در عصر غیبت و اطمینان به فرج، عنصر فکری و امید داشتن به ظهور امام زمان؟ ع؟، به عنوان موتور محرک انتظار، عنصر انگیزشی آن است. همچنین آماده سازی خود و جامعه برای یاری حضرت مهدی؟ عج؟ برای به ثمر رسیدن حکومت مهدوی عنصر رفتاری انتظار پویاست.
Muslim thinkers have offered different views on “awaiting”. The Supreme Leader is one of the thinkers who has a systematic view to the issue of awaiting and Mahdism. With the rejection of the three approaches of “prayer sufficiency”, “suddenness”, and “neutral awaiting”; he introduces the “dynamic awaiting” as the only form of waiting which can realize the great ideal of the Islamic Revolution with creating vitality and movement. The following paper- with the aim of examining the dimensions of dynamic awaiting in the thoughts of the Supreme Leader with a descriptive-analytic method- tries to investigate the revelatory origin of such an idea and draw a model of dynamic awaiting based on his intellectual system. Research findings show that dynamic awaiting has the three elements of “intellect”, “motivation”, and “behavior”. Understanding the plight of human beings in the occultation period and the confidence in the Faraj (comfort), the intellectual element and hope for the appearance of Imam of the Time (A.S), as the driving force of awaiting is its motivating element. Moreover, preparing oneself and the society to help Imam Mahdi (A.S) put Mahdavi ruling into realization is a dynamic behavior.
خلاصه ماشینی:
رهبر معظم انقلاب با اشاره به افکار این انجمن به تأثیر انقلاب اسلامی بر منطق آنان چنین اشاره کردهاند: اینکه در روایات ما وارد شده است که افضل اعمال امت، انتظار فرج است، یعنی چه؟ مگرانتظارچیست؟ انتظار ظهور حضرت ولیّاللَّهالاعظم(ارواحنافداه)، مگر چه مضمون و چه معنایی در بطن خود دارد که اینقدر دارای فضیلت است؟ یک معنای انحرافی در باب انتظار بود که خوشبختانه امروز از آن فهم و برداشت غلط، اثر چندانی نیست.
رهبر معظم انقلاب در سخنان خود، صریحترین و روشنترین پاسخ را به اندیشه انحرافی آنان دادند؛ زیرا در منطق اسلامی، انتظار فرج مهدی موعود؟عج؟ نوعی «عمل» دانسته شده است، نه بی عملی و دست روی دست گذاشتن، به همین دلیل معصوم؟ع؟ در پاسخ به پرسشی در مورد وجود حضرت قائم؟عج؟ فرمودند: «أَفْضَلُ أَعْمَالِ شِيعَتِنَا انْتِظَارُ الْفَرَج» (خزاز رازی، 1401: ص281).
عوامل زمینه ساز برای ایجاد امید در منتظران از منظر رهبر انقلاب اسلامی، به شرح ذیل قابل تبیین است: الف) بیان برکات حکومت مهدوی وجود آینده روشن پس از ظهور امام عصر؟عج؟، نوید بخش منتظران و عاملی انگیزشی برای آماده سازی جامعه به منظور رسیدن به آن دوران بابرکت است و در اندیشه مقام معظم رهبری، این نگاه ادیان مختلف به پایانِ خوب دنیا که نجات جوامع بشر و عدالت سراسری را به دنبال دارد؛ نگاهی بسیار امید بخشی است (خامنهای، 21/03/1393).
ب) آمادگی تمامِ ادیان برای ظهور در اندیشه مقام معظم رهبری، اعتقاد به مهدویت و موعود آخرالزمان به شیعیان منحصر نیست، بلکه اهل سنت و حتی تمام ادیان عالم (البته با وجود برخی تفاوت در جزئیات) به استقرار عدالت جهانی توسط منجی آخرالزمان معتقد هستند (خامنهای، 25/09/1376 و 10/02/1397).