چکیده:
هدف از نوشتن این مقاله، نقد محتوایی و شکلی کتاب جستارهایی در چیستی هنر اسلامی (مجموعه مقالات و درسگفتارها) است، این کتاب از جمله کتابهای مبنایی در مورد گفتمان هنر اسلامی با رویکردهای مختلف به شمار میرود. نویسندگان مقالات این کتاب، با طرح مباحث نظری در چارچوب نگرشهای تاریخنگارانه، اشراقی، فقهی، عرفانی، جامعهشناختی، نشانهشناختی و هرمنوتیک به دنبال بررسی ماهیت و چیستی هنر اسلامی بودهاند. مسئله اصلی این مقاله طرح این پرسش بنیادی است که رویکردهای عرفانی و حکمی به عنوان گفتمان سنتگرا و نیز رویکردهای تاریخگرا به عنوان گفتمانهای توصیف محور چگونه میتوانند هنر اسلامی را تحلیل و تفسیر نمایند و از برایند آن روزنههای درک و دریافت پیچیدگیهای گفتمان هنر اسلامی را برای ما آشکار سازند. ضرورت و اهمیت نگاه نقادانه به کتاب جستارهایی در چیستی هنر اسلامی به منظور تحلیل دقیقتر و نیز تبیین سازوکارهای و ویژگیهای رویکردهای مختلف در تحلیل گفتمان هنر اسلامی است. به همین دلیل نشان دادن اهمیت کتاب مورد بحث با آشکارسازی کارکردهای تحلیلی آن با هدف راهنمایی مخاطبین و دانشجویانی که دغدغه مطالعات هنر اسلامی را دارند، ضروری است.
The aim of this article is to critical reading the content and form of a book on Islamic Art (collection of essays and Lectures). This book is one of the basic books on Islamic art discourse with different approaches. The authors of this book have sought to study the nature of Islamic art, through theoretical discussions in the context of historiographical, jurisprudential, mystical, sociological, semiotic, and hermeneutic attitudes. The main issue of this paper is to raise the fundamental question of how mystical and judgmental approaches to traditionalist discourse as well as historical approaches to descriptive discourse can analyze and interpret Islamic art and thus open the door to understanding and understanding the complexities of Islamic art discourse. We reveal the formation. The importance and critical importance of a critical look at Islamic art textbooks for a more detailed analysis as well as explaining the mechanisms and characteristics of the various approaches to Islamic art discourse analysis. For this reason, it is necessary to demonstrate the importance of the book in question by revealing its analytical functions aimed at guiding audiences and students concerned with Islamic art studies.
خلاصه ماشینی:
امروزه مطالعات موزه ای و کتابخانه ای، که بیشـتر هـم متکی بر همان تحقیقات محققان غربی است ، روزنه هـای دیـدگاه هـای انتقـادی و جدیـد را بر روی محققان معاصر ما بسته است و متاسفانه ، دستاوردهای فرهنگیای که سـرآغاز آن بـه قرن هـای پیشـین بـر مـیگـردد، در قالـب نوشـتارهای توصـیفی، بـا عنـوان هنـر اسـلامی معرفی میشود و به رغم تمامی ادعاهایی که در این باب وجود دارد و به رغم انبوه مقـالات و کتاب هایی که در باب هنر اسلامی به صورت توصیفی و کاتالوگ وار نوشـته شـده انـد، امـا نظریه پردازی و مطالعات انتقادی و میان رشته ای در این بین بسیار محدود و کـم رنـگ اسـت .
اگر چه به نظر میرسد که مطالعات شرق شناسی حاکی از نوعی موضـع گیـری سیاسـی و فرهنگی است ، اما سازوکار و مجموعه برنامه ها و آفـرینش هـای اجرایـیای بـوده اسـت تـا بدین طریق بتوان مفهوم و حقیقتی را بنـام شـرق سـاخت و آن را چونـان یـک ابـژٔە خنثـی مطالعه کرد و این همان کاریست کـه بـا مـتن هـا و دسـتاوردهای فرهنگـیای بـه نـام هنـر اسلامی کرده اند، یعنی با طرح عنوانی کلی و پر از ابهام بنام «هنـر اسـلامی»، مفهـوم تکثـر و تنوع فرهنگی و اجتماعی را به نفـع مطالعـات حریصـانه ، توصـیفی، شـاعرانه و یـک جانبـه کنار زده اند و دامنه های سـوتفاهم و اغتشاشـات نظـری را نیـز بـرای مـا فـراهم سـاختند و به یادگار گذاشتند.