چکیده:
نقش اطلاعات در تصمیمگیری متناسب با صبغه این موضوع در مباحث نظامی قدمتی چند هزار ساله دارد. ارتباط میان اطلاعات و فرماندهی در حوزههای نبرد دستکم از سون تزو در پانصد سال قبل از میلاد مسیح تا کنون در ادبیات جنگ و استراتژی به ثبت رسیده است؛ اما اطلاعات استراتژیک و تصمیمگیری در حوزههای امنیت ملی قدمتی در حدود 4 یا 5 دهه دارد. اهمیت و ضرورت این موضوع اکنون در محافل استراتژیک دنیا امری روشن و جدی است. نویسنده در این مقاله کوشیده است تا مفهوم اطلاعات، اطلاعات استراتژیک و فرآیند تصمیمگیری در حوزه امنیت ملی را تبیین و نقش و تعامل اطلاعات استراتژیک با این فرآیند را تشریح کند. به دلیل آنکه این مباحث در کشورمان کمسابقه و یا احیانا بیسابقه است، تلاش بر آن است که ارتباط وثیق و تنگاتنگ میان این عناصر بازشناسی و بازتعریف گردد و تاثیر متقابل آنها بر یکدیگر نیز به بحث و بررسی گذارده شود. با تبیین این مباحث به خوبی روشن میشود که سامانههای اطلاعات آشکار و پنهان در کشورها چگونه بر تصمیمسازیهای سیاسی و استراتژیک تاثیر گذارند و چه روشهایی ممکن است آنها را تحتالشعاع اطلاعات استراتژیک قرار دهد.
The role of intelligence in decision-making refers back to several thousands ago given the importance of the issue. The relationship between intelligence and command in battle fields has at least been recorded five centuries before Christ in the literature on war and strategy; however strategic intelligence and decision-making on national security areas refers to around four to five decades ago. The significance of the issue in strategic circles is now clear and undeniable. The author has tried in this paper to describe the concept of intelligence، strategic intelligence and the process of decision-making in national security arena، and to explain the role of strategic intelligence and its interaction with such a process. Since these discussions are almost unprecedented in Iran، the author tries to reconsider and redefine the firm and close relationship between these elements and to explore their mutual impact on each other as well. By explaining these discussions، the author shows how open and secret intelligence systems in countries influence political and strategic decision-making and by which methods they may be overshadowed by strategic intelligence.
خلاصه ماشینی:
هرچندنمیتوان بهطور یکسره و یکجا نظریه برخی اندیشمندان در مورد اینکه سیستمهایاطلاعاتی همان سامانههای هوشمند کشور برای جمعآوری و تحلیل اطلاعات هستند را تأییدیاد کرد ولی این ارتباط خود نشانگر نوعی قرابت میان این دو مفهوم میباشد.
بنابراین میتوان گفت که اطلاعات استراتژیک در تمامیحوزهها و قلمروهای گوناگون باید بر اطلاعاتی اطلاق شود که در وهله نخست بتواند دانشیرا تشکیل دهد که این دانش بنیان روابط و معادلههای آن را ایجاد نماید و از سوی دیگرتصمیمسازی را برای تصمیمگیرندگان تسهیل و ممکن کند.
هرچند نمیتوان مباحث و موضوعات صرفا دفاعیرا استراتژیک تلقی کرد و بسیاری از مسایل در حوزههای اقتصاد و سیاست داخلی و خارجینیز در این قلمرو میگنجند،ولی آنچه میتواند بهطور مستقیم بسیاری از نظرات مربوط بهمنافع حیاتی و ارزشهای ملی را تحت تأثیر قرار دهد،نخست و با اولویتبندی ویژهای درحوزههای مرتبط با منافع ملی دستهبندی و تعریف کرد.
به دلیل آنکه حوزه تهدیدات بیش از هر عامل دیگری ممکن است امنیت ملی را بامخاطراتی جدی روبهرو سازد و این تهدیدات نیز عمدتا از جانب کشورهای خارجی و یاگروهها و سازمانها پشتیبانیشونده توسط کشورهای خارجی فعلیت مییابد،نخست بایددانست که ماهیت تصمیمگیری در روابط بین الملل و سیاست خارجی چیست و در اینخصوص،اطلاعات استراتژیک چه نقشی به منظور حفظ منافع ملی در چارچوب امنیت ملیایفا می کند؟ با توجه به تحلیلی که از فرآیند تصمیمگیری ارائه شد و به دلیل آنکه این فرآیند خود را درمباحث مربوط به تصمیمگیریهای امنیت ملی نیز نشان میدهد،میتوان دریافت که درصورت بروز تهدید در حوزه امنیت ملی،تصمیمگیرنده باید بتواند مراحل مختلفی را دربرخورد با آن آگاهانه طی نماید.