چکیده:
«جریانشناسی» پدیدهای جدید در ایران معاصر است که عنوان جلسات و کتب متعددی را در عرصههای علم و فرهنگ و سیاست به خود اختصاص داده و میدهد. اما مشکل این مباحث فقر ادبیات و چارچوب نظری مشخص و عدم حاکمیت انضباطهای علمی بر آن است که باعث سوءتفاهمها، تشتتآراء و درهمریختگی معرفتی شده و عموما مخاطبان را دچار سردرگمی و تحیّر کرده و میکند. برای حل این مشکل، جریانشناسی نه در حد یکسری مباحث ژورنالیستی، بلکه بهعنوان یک دانش، مورد تحقیق و نگاه درجه دومی قرار گرفته شده است. بر این اساس، مطابق ضوابط حکمتاسلامی در تعریف علوم به موضوعات، جریانشناسی به عنوان دانشی تعریف میگردد که یکی از حقایق اجتماعی را به عنوان موضوع خود برگزیده که عبارت است از «جریان اجتماعی». این مقاله در راستای تثبیت و تقویت هویت دانشی «جریانشناسی» با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای، با توجه به اصل روششناختی رابطه و تناسب میان «روش» و «موضوع مورد مطالعه» در چارچوب نظری علم در سنت اسلامی، با تحلیل ابعاد تعریف هویت جریان اجتماعی، لوازم روششناسانهی آن را بررسی و استخراج کرده و در قالب 30عنوان ارائه داده است. این لوازم روششناسانه، پیشنیازهای طراحی و صورتبندی الگوی علمی مطلوب برای جریانشناسی را فراهم میآورد.
Study of (Social) Currents (Currentology)" has been a new concept in recent decades in Iranian intellectual, cultural, and political literature. Due to its influential and efficient literature, it has become popular. But the lack of scientific and methodological discipline has made this literature extremely chaotic, shaky and turbulent. Therefore, in order to get rid of these misunderstandings, it is necessary to provide a clear theoretical framework for this literature. Currentology seems to have to be studied with a second-rate perspective. Its purpose is to introduce "Studies of Currents" as a science; Not a journalistic and rhetorical model. It is a science whose subject is "(Social) Currents". This article is written using a descriptive-analytical method and using library resources. Also this article focuses on the methodological principle of the relation and proportion between 'method' and 'object' (in the theoretical foundations of science in Islamic tradition). By analyzing the components of the "(Social) Current" definition, it derives its methodological implications. And finally, it offers them in 30 titles. These methodological implications underlie the design of a scientific model favorable to "Study of (Social) Currents (Currentology)".
خلاصه ماشینی:
این مقاله درراستای تثبیت و تقویت هویت دانشی «جریانشناسی» با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای، باتوجهبه اصل روششناختی رابطه و تناسب میان «روش» و «موضوع موردمطالعه» در چهارچوب نظری علم در سنت اسلامی، با تحلیل ابعاد هویت جریان اجتماعی، لوازم روششناسانۀ آن را بررسی و استخراج کرده و در قالب 30 عنوان ارائه داده است.
باتوجهبه این مبنای روششناسانه، که ارتباط تنگاتنگ و مستقیم بین انتخاب روش و ذات موضوع را بیان میکند، در این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی و با بهرهگیری از منابع کتابخانهای، با واکاوی هویت و ابعاد جریان اجتماعی لوازم روششناسانۀ آن بررسی میشود تا از این طریق بتوان روش متناسب با آن را کشف کرد.
چنانکه بیان شد، برای جریان هشت جزء مقوم معرفی شد و در تعریف جریان آمد: «جریان پدیدۀ اجتماعیِ پویا و سیال با هویتی شبکهای (سیستمی) غیررسمی است که متشکل از مجموعۀ اصول و فروض معرفتی (نظام مشترک معنایی) بوده که جمعیتی نظامیافته براساس آن عمل میکند و تأثیر میگذارد».
باتوجهبه جایگاه هر بُعد در منطق تصورات، 5 میتوان این تعریف را بدینگونه نیز بیان کرد: «جریان نظام اجتماعی بازِپویا و متحرکِ غیررسمیِ ارگانیکِ هدفمند یا آرمانمند است که از مجموعۀ اصول و فروض معرفتی تشکیل شده است که جمعیتی نظامیافته براساس آن عمل میکنند و تأثیر میگذارند».
اهمیت ذاتی این بعد و سیطرۀ نظام مشترک معنایی جریان بر دیگر ابعاد آن نقش اساسی اهتمام به شناخت آن در روششناسی جریانشناسی را بیان میکند.