چکیده:
ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ از حقوق ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ همه افراد بشر از آن جهت که انسان هستند دارای آن میباشند. به منظور حفظ این حقوق، پدیدآورندگان اﻋﻼﻣﻴﻪی ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﻘﻮق بشر، مواد اعلامیه مذکور را تنظیم و به تصویب اعضای مجمع عمومی سازمان ملل متحد رساندند. دربارهی حقوق بشر در منابع اسلامی نکات گوناگونی وجود دارد. در این مقاله دیدگاه امام علی (ع) در نهجالبلاغه محور کار قرار گرفت؛ زیرا هم میتوان در آن مبانی حقوق بشر در اسلام را یافت و هم چگونگی اجرای آن را مشاهده کرد. در این پژوهش سعی بر آن است که با روش توصیفی- تحلیلی با تکیه بر کتاب شریف نهجالبلاغه دیدگاه حقوق بشر امام علی (ع) با موادی از حقوق مطرح شده در اعلامیهی جهانی حقوق بشر مورد مقایسه قرار گیرد. ﻧﺘﻴﺠـﻪی این ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ بین ﻧﻬﺞاﻟﺒﻼﻏﻪ و اﻋﻼﻣﻴﻪی ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در ﺑﺮﺧﻲ از ﺣﻘﻮق اﺷﺘﺮاکاتی وﺟﻮد دارد؛ اﻣـﺎ به دلیل ﺗﻔﺎوت در ﻣﺒﺎﻧﻲ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻫﺮ یک، در ﺑﺮﺧﻲ از ﺣﻘﻮق نیز ﺗﻔﺎوتﻫﺎﻳﻲ وﺟـﻮد دارد. هدف این تحقیق تطبیق گزارههای از حقوق بشر نهجالبلاغه با موادی از حقوق مطرح در اعلامیهی جهانی حقوق بشر است تا از این رهگذر نقاط ضعف و قوت اعلامیه حقوق بشر روشن شود.
خلاصه ماشینی:
در اين پژوهش سعي بر آن است که با روش توصيفي- تحليلي با تکيه بر کتاب شريف نهج البلاغه ديدگاه حقوق بشر امام علي (ع ) با موادي از حقوق مطرح شده در اعلاميه ي جهاني حقوق بشر مورد مقايسه قرار گيرد.
احترام به حق حيات تا جايي در سيره امام (ع ) داراي اهميت است که حتي در در مورد قاتل خويش نيز به وارثانش درباره ي رعايت همه جانبه ي احتياط در دماء سفارش ميکند: «يا بني عبد المطلب ، لا ألفينکم تخوضون دماء المسلمين خوضا، تقولون قتل أمير المؤمنين ؛ ألا لا تقتلن بي إلا قاتلي، انظروا إذا أنا مت من ضربته هذه فاضربوه ضربۀ بضربۀ» (نهج البلاغه ، نامه ٤٧): اي نوادگان عبد المطلب نکند شما بعد از شهادت من ، دست خود را از آستين بيرون آورده و در خون مسلمانان فرو بريد و بگوييد امير مؤمنان کشته شد (و اين بهانه اي براي خون ريزي شود).
با استنباط از عبارات فوق ميتوان نتيجه گرفت که : در نهج البلاغه و اعلاميۀ جهـاني حقـوق بـشر هر دو به طور اجمالي در زمينه ي حـق حيات توافق وجود دارند و آن را در عاليترين درجه بـراي نـوع بـشر مـسلم ميدانند؛ اما آن چه ديدگاه ، حقوق بشر نهج البلاغه را از اعلاميه متمايز ميسازد؛ اين است که امام (ع ) براي حق حيات ارزش والايي قائل است و آن را در رابطه با خداوند مطرح ميکند.