چکیده:
پژوهش حین عمل یکی از مظاهر روحیه پژوهشگری مجریان بالنده است که تئوری و عمل را به یکدیگر پیوند میدهد و موجب ارتقاء کیفیت فعالیتهای آموزشی و پرورشی میشود. معلمان در راستای توسعه صلاحیتهای حرفهای خود، میتوانند پیرامون چه چیزی، چگونگی و چرایی تدریس، کلاسهای درسی و دانشآموزانشان، بطور جدی بیندیشند و در شناخت مشکلات فرایند یاددهی- یادگیری همکاری و دخالت داشته باشند. در واقع معلمان پژوهشگر کسانی هستند که در رابطه با اهداف تدریس میاندیشند، و برای تولید دانش حرفهای به تفکر و تعمق میپردازند. روش پژوهش، تحلیلی- تبیینی است که با استفاده از متون، منابع موجود کتابخانهای و مطالعات صورتگرفته داخلی و خارجی به جمعآوری اطلاعات پرداخته شد. در این پژوهش ضمن بحث پیرامون رابطه میان نظر و عمل، به بررسی مبنای علمی هنر تدریس، اهمیت و جایگاه پژوهش تربیتی در میان کارگزاران اصلی نظام آموزشی و نقش معلم در برنامه درسی فکورانه، پیشینه و انواع پژوهش حین عمل، همچنین اهداف، گستره و پیامدهای پژوهش حین عمل در نظام تعلیم و تربیت مورد واکاوی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که کنش فکورانه مستلزم آفرینندگی و اندیشهزایی است و با تفکرزدایی، بکارگیری وفادارانه و بدون دخل و تصرف یافتههای آکادمیک سرناسازگاری دارد. از سویی معلم پژوهشگر در صورتی میتواند همیشه در حال توسعه باشد که استقلال کافی در تصمیمگیری و مسئولیت در برابر تصمیمهای خود داشته باشد.
Action research is one of the manifestations of the research spirit of upbringing executives that connects theory and practice and improves the quality of educational activities. In order to develop their professional competencies, teachers can think seriously about what, how and why they teach, their classrooms and students, and collaborate to identify problems in the teaching-learning process. In fact, research teachers are those who think about teaching goals, and think and ponder to produce professional knowledge. The research method is analytical-explanatory, which used data, existing library resources and internal and external studies to collect information. In this research, while discussing the relationship between opinion and practice, to examine the scientific basis of teaching art, the importance and position of educational research among the main agents of the educational system and the role of teachers in thoughtful curriculum, background and types of research in practice, as well as goals, scope and The consequences of research during the operation were analyzed in the education system. The results showed that thoughtful action requires creativity and thought-provoking, and is incompatible with disinformation, loyal use, and no academic intrusion. On the other hand, a research teacher can always be developing if he is independent enough to make decisions and take responsibility for his own decisions.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش ضمن بحث پیرامون رابطه میان نظر و عمل، به بررسی مبنای علمی هنر تدریس، اهمیت و جایگاه پژوهش تربیتی در میان کارگزاران اصلی نظام آموزشی و نقش معلم در برنامه درسی فکورانه، پیشینه و انواع پژوهش حین عمل، همچنین اهداف، گستره و پیامدهای پژوهش حین عمل در نظام تعلیم و تربیت مورد واکاوی قرار گرفت.
حال این مسأله وجود دارد که مراکز تربیت معلمان که متولی اصلی آن دانشگاه فرهنگیان است چگونه می توانند معلمان آینده کشور را معلمانی فکور و اندیشهورز پرورش دهند که در رابطه با برنامههای درسی و نحوه تدریس خویش نقادانه اقدام به پژوهش کنند و پیرامون نتایج آن بیاندیشند؟ هدف اصلی مقاله حاضر پاسخگویی و بررسی این سؤالات است که «1- معلمان به عنوان کارگزاران و مجریانی اندیشه ورز و متفکر، چگونه میتوانند فرایندها و فعالیتهای آموزشی خویش را بهبود بخشند؟ 2- اندیشه ورزی به معنای دخل و تصرف در شیوهها، الگوها و مدلها در چه بستر و شرایطی، به چه شیوههایی قابل تحقق خواهد بود؟ 3- اهداف، گستره و جایگاه اقدام پژوهی به عنوان یک راهبرد، در تربیت معلمان فکور چیست؟».
بر همین اساس، نوشتار حاضر با بررسی رابطه نظر و عمل و برنامه درسی فکورانه که پیش نیاز تفکر و تعمق معلمان است، به بیان این موضوع میپردازد که در برنامه درسی فکورانه، تدریس، علم قلمداد میشود، یا هنر و یا اینکه منظور از آن یک حرفه است و معلمان میبایست به توسعه حرفهای خویش بپردازند؟ در ادامه با طرح پژوهش حین عمل به عنوان شیوهای مناسب و نمونهای از فعالیتها و اقدامات عملی معلمان به اهمیت و ضرورت آن و تشریح دیدگاههای صاحبنظران پیرامون شیوهها و اهداف و پیش فرضهای آن پرداخته میشود.