چکیده:
خاندان مستنبط یکی از بیوت ریشهدار هستند که در حوزه علمیه نجف و بعد در حوزه علمیه تبریز از جهت علمی، فرهنگی، دینی و نشر معارف اهل بیت: تاثیر بسزایی داشتهاند. همه اعضای برجسته این خاندان تحصیلات خود را در حوزه تبریز آغاز کردند و بعد با هجرت به نجف، به مرحله رشد، شکوفایی و بالندگی رسیدند. بعضی از آنان دوباره به تبریز برگشتند و در خدمت مردم منطقه قرار گرفتند و در کنار آن در تقویت بنیه علمی حوزه تبریز و آذربایجان لحظهای درنگ نکردند. بعضی دیگر نیز در نجف ماندند و به تعلیم و تربیت شاگردان فاضل و تحقیق و تتبع در علوم اسلامی و نشر فرهنگ اهل بیت: و توسعه و رونق حوزه علمیه نجف کوشیدند و تاثیرگذار شدند.در این مقاله به گونهای گذرا با چهرههای برجسته خاندان مستنبط آشنا میشویم.
The Mustanbit family is one of the deep-rooted families who have had a
significant scientific, cultural, and religious influence in disseminating
the teachings of the Ahl al-Bayt (‘a) in Najaf Islamic seminary and
afterwards in Tabriz Islamic seminary. All of the prominent members
of this family began their study in Tabriz Islamic seminary and later
migrated to Najaf and flourished there. Some of them returned to
Tabriz and served the people in their region and did not hesitate even
for a moment to strengthen the foundations of Tabriz and Azerbaijan
Islamic seminary. Other members of this family stayed in Najaf and
strived in teaching and fostering knowledgeable students, researching
on Islamic sciences, disseminating the culture of the Ahl al-Bayt (‘a),
and developing and expanding Najaf Islamic seminary. This study
aims at briefly familiarizing readers with prominent figures of the
Mustanbit family.
خلاصه ماشینی:
تقریرات درس استادان و حاشیه بر کتاب مکاسب محرمه شیخ انصاری از آثار علمی این عالم تلاشگر است (امینی، 1413ق، ج3، ص1197).
حجتالاسلام و المسلمین سیدجواد گلپایگانی از ابوالزوجه مرحومشان، آیتالله سیدنصرالله مستنبط، فرزند مرحوم آقاسیدرضی مستنبط تبریزی، نقل میکرد: یک وقتی در نجف بیماری وبا آمد و در آن زمان امکان معالجه این بیماری وجود نداشت.
او سپس به حوزه علمیه قم رفت و از درس خارج فقه و اصول حضرات آیات شیخعبدالکریم حائری و سید محمد حجت کوهکمری بهره برد (الوانساز، 1393ش، ج3، ص171)؛ آنگاه به حوزه علمیه نجف هجرت کرد و در آنجا نیز در درس خارج حضرات آیات میرزاحسین نایینی، سیدابوالحسن اصفهانی، آقاضیا عراقی و میرزاعلی فاضل ایروانی حاضر شد و به درجه اجتهاد نائل آمد.
بعد به تبریز بازگشت و در حوزه این شهر به تدریس و تربیت شاگردان ادامه داد و در مسجد «الدال و الذال» به اقامه جماعت پرداخت و به امور دینی و شرعی و اجتماعی مردم رسیدگی کرد (امینی، 1413ق، ج3، ص1200).
سیدنصرالله در سال 1353 قمری عزم هجرت به حوزه نجف کرد و در جوار امیر مؤمنان7 در درس خارج حضرات آیات: شیخ محمدحسین غروی اصفهانی، سیدابوالحسن اصفهانی و آقاضیا عراقی حضور جدی یافت و به درجه اجتهاد رسید؛ به طوری که دو استاد اخیر در اجازهنامه مکتوب خود از ایشان با تعبیر «صفوهالمجتهدین» یاد کردند (رازی ،1370ش، ج3، ص288).
آیتالله مستنبط علاوه بر فقه و اصول و فلسفه، در اخلاق نیز شخصیت مورد قبول حوزه نجف به شمار میآمد و در این رشته از محضر اخلاقی ـ عرفانی مرحوم آقاسیدعلی آقا قاضی بهرهها برده بود (رازی، 1370ش، ج9، ص328).