چکیده:
اقناع مخاطب در ارتباط کلامی و غیرکلامی کارکردهای مختلفی دارد و در تحلیل متون، موضوعی حائز اهمیت است و به مثابه وجهی دلالتمند مکمّل کلام متکلّم است. کلام معصومان ضمن اقناع مردم با آنها ارتباط برقرار می کند و در جهت متقاعد کردن مخاطبان از کلمات و جملات و عبارات متنوّع بهره می گیرد. امام رضا(ع) در مناظرات خویش با صاحبان ادیان و نحله های مختلف فکری از ابزار «اقناع» بهره جسته است. این پژوهش مناظرات رضوی را در دو محور ارتباط کلامی و ارتباط غیرکلامی مد نظر قرار می دهد. نتیجه پژوهش نشان می دهد که حضرت از طریق اقناع کلامی مثل جدال أحسن، استناد به منابع معتبر و مستدل و همچنین از طریق اقناع غیرکلامی مثل زبان بدن و خوشخلقی فرد اقناع کننده نسبت به طرف مقابل خود در گفتوگوها بهره برده است. همچنین توجه به باور مخاطب و ردّ و اصلاح یا تأیید آنها در قالب های مختلف، گویای آن است که آن حضرت به دنبال اقناع مخاطبان با توجه به موقعیّت زمانی و مکانی آنهاست و به موقعیّت روحی و روانی آنها نیز توجه دارد.
Verbal and non-verbal communication has different functions in convincing the audience, and in the analysis of texts, it is an important subject and is implied as a complement to the words of the speaker. The words of the infallible Imams (as) while convincing the people, communicate with them and use various words, sentences and phrases to convince the audience. Imam Rida (as) has used the tool of persuasion in his debates with people of different religions and schools of thought. This study considers Radavi debates in two axes of verbal communication and non-verbal communication. The result of the research shows that the Imam (as) has used through verbal persuasion such as the best argument, citing authentic and reasoned sources, and also through non-verbal persuasion such as body language and the persuasive person's behavior towards his opponent in conversations. In addition, paying attention to the audience's beliefs and rejecting, correcting or confirming them in various forms, indicates that the Imam seeks to convince the audience according to their temporal and spatial situation and also pays attention to their mental and psychological situation.
خلاصه ماشینی:
مقالاتـي بـا عنـوان «فرآينـد اقنـاع در قـرآن کريم »(فتـح الهـي وکاملـي ،۱۳۹٤) و «معيارها و ضوابـط اقنـاع انديشـه مخاطـب از قـرآن کريم »(شـاکر و حاجي پـور،۱۳۹۱) که چگونگـي اقناع را در قــرآن بررســي کــرده اســت و «روش اقنــاع مخاطــب در نهــج البلاغه »(اميــرکاوه و اســلامي ، ۱۳۹٥) و «اقنـاع مخاطـب در نهـج البلاغه »(کـرم پـور وهمـکاران،۱۳۹٤) کـه بررسـي شـيوه هاي اقنـاع در کلام امـام علـي بـا توجـه بـه نهـج البلاغـه اسـت و «اقنـاع و تغييـر نگـرش ، جايـگاه آن در ســيره ارتباطــي امامــان معصــوم ؛ مــروري بــر مناظــرات مکتــوب حضــرت امــام رضــا »(ســپنجي ومومــن دوســت ،۱۳۹۰) کــه براســاس نظريــات کارل هاولنــد اهــداف و علــل مناظـره را از نظـر منبـع ، گيرنـده و متغيرهايـش بررسـي کـرده و بـه راهکارهـاي اقنـاع حضـرت نپرداختـه اسـت .
حکمت (Wisdom( بـه کارگيـري حکمـت درجهـت اقنـاع مخاطـب براي فهم مطلـب ،يکـي ازروش هـاي مؤثـردراقناع سال هشتم ، شماره ٣٠، تابستان ١٣٩٩فصـلنامه علمي فرهنگ رضـوي / اسـت کـه امـام رضـا ازايـن روش براسـاس آيـۀقـرآن (ر.
در يکـي از مناظـره هـا، حضـرت روي خـود را بـه سـوي مرد پرسشـگر نمـود و با نگاهي مسـتقيم و جـدي و مصمـم ، سـوال وي را در بـاب صانـع شـنيد و بـه خوبـي پاسـخ گفـت تـا جايـي کـه وي سال هشتم ، شماره ٣٠، تابستان ١٣٩٩فصـلنامه علمي فرهنگ رضـوي / پـس از گفـت و گـو بـا امـام مسـلمان شـد(کليني ، ۱٤۰۷ق ، ج۱: ۷۸؛ طبرسـي ، ۱٤۰۳ق ، ج۲: ۳۹٦-۳۹۸).