چکیده:
میهمانی و میهمانداری، از رسوم و سنتهای کهن و پسندیده بشری است که در برخی مناسبتهای زندگی مانند ازدواج و تولد نوزاد، سنت ثابت و مسلم اسلامی نیز میباشد. اسلام برای اموری مانند خرید و ساخت خانه و بازگشت از سفر حج نیز به برگزاری میهمانی توصیه کرده است. این امر به طور کلی در اسلام مطلوب است و با عبارات مختلفی به آن، ترغیب شده است. رسولخدا9 فرمود: «وقتی میهمان از راه میرسد و بر گروهی فرود میآید، روزیاش با او از آسمان فرود میآید و هنگامی که چیزی میخورَد، خداوند گناهان آن گروه را به سبب نزول میهمان بر آنان میآمرزد». اسلام وظایف و آدابی را برای میزبان و میهمان معین کرده است که رعایت آن، پیوند دوستان و آشنایان و خویشاوندان را تقویت میکند، زنگ کینه و کدورت و دورنگی را از دلهایشان میزداید و از فشارها و بیماریهای روانی و جسمی آنان میکاهد. میهمانی، فرصتی مغتنم برای همیاری و همکاری در کارهای خیر، تبادل تجارب و اطلاعات علمی و دینی و تکریم شعائر الهی است. حال اگر وظایف و آداب اسلامی جای خود را به تشریفات و تجملات و تکلفات زائد و دست و پاگیر بدهد، نتیجهای جز کاهش روابط و رفت و آمدهای خویشاوندی و دوستانه و افزایش تنشها نخواهد داشت. امروزه شاهد بیرغبتی به این سنت نیکوی انسانی و اسلامی هستیم که از آفات مهم اخلاقی در زمان حال شمرده میشود. در این مقاله به مهمترین وظایف و آداب میزبان و میهمان میپردازیم.
خلاصه ماشینی:
اسلام برای اموری مانند خرید و ساخت خانه و بازگشت از سفر حج نیز به برگزاری میهمانی توصیه کرده است.
اسلام وظایف و آدابی را برای میزبان و میهمان معین کرده است که رعایت آن، پیوند دوستان و آشنایان و خویشاوندان را تقویت میکند، زنگ کینه و کدورت و دورنگی را از دلهایشان میزداید و از فشارها و بیماریهای روانی و جسمی آنان میکاهد.
وظایف و آداب میزبان برای آشنایی با آداب و وظایف میزبان، انگیزه پذیرایی از میهمان، رعایت اعتدال در پذیرایی و پرهیز از تجملات و اکرام و بزرگداشت میهمان بیان و بررسی میشود.
پیامبر اکرم فرمود: «إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ، وَ لِكُلِّ امْرِئٍ مَا نَوَى؛ اعمال، بسته به نیتهاست و برای هر کس همان چیزی است که نیت کرده است».
در این هنگام حارث با اشاره به پولهایی که در دست داشت، از حضرت اجازه خواست چیز دیگری هم بخرد؛ ولی امام اجازه نداد و فرمود: «این همان چیزی است که در خانهات بود».
البته این شرط امام، برای میهمانیهای ناگهانی و بدون دعوت از قبل است؛ وگرنه ـ همچنانکه در برخی روایات دیگر آمده ـ پسندیده است که میزبان در حد معمول و متعارف، پذیرایی خوبی از میهمان به عمل آورد.
ادب دیگر این است که نه میهمان و نه میزبان، نباید نوع پذیرایی را ناچیز بشمارند.
» بنابراین اگر میهمان فقط برای صَرف غذا دعوت شود، نباید چنان زود و بیموقع برود که مدت زمان طولانی در انتظار غذا بنشیند و سبب شرمندگی میزبان شود.