چکیده:
هدف کلی تحقیق حاضر تبیین میزان مشارکت زنان در معیشت خانوارهای روستایی و شناسایی عوامل اجتماعی– اقتصادی موثر بر آن بود؛ و بدین منظور، از روش پیمایشی و آزمونهای همبستگی و تحلیل چندمتغیره استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل زنان روستایی دو شهرستان گرمه و جاجرم در استان خراسان شمالی بود که از آن میان، با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده، 167 نفر انتخاب شدند. دادهها و اطلاعات لازم با استفاده از پرسشنامه جمعآوری شد. نتایج تحقیق نشان داد که علیرغم مشارکت قابل ملاحظه زنان روستایی در فعالیتهای معیشتی خانوار (4/18 درصد زراعی، 2/43 درصد باغی، 1/41 درصد دامی، 72 درصد طیور، 1/76 درصد مشاغل خانگی درآمدزا، 60 درصد صنایع دستی و...)، میزان برخورداری آنها از عواید و داراییهای معیشتی خانوار در سطح پایین است (حدود 3/9 درصد)؛ همچنین، سن، میزان تحصیلات، میزان سوگیری جنسیتی فرد (کلیشههای جنسیتی)، میزان میل به پیشرفت، میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی، وضعیت اقتصادی خانوار، میزان برخورداری روستاها از امکانات توسعهای و فاصله روستا تا شهر در قالب عوامل فردی، اجتماعی و خانوادگی از تاثیر قابل ملاحظه بر مشارکت زنان در معیشت خانوارهای روستایی مورد مطالعه برخوردارند.
This study aimed at explaining the extent of rural women’s participation in household livelihoods and identifying the effective socio-economic factors. It was conducted in a survey method and the statistical population included the rural women in the Garmah and Jajjarm districts of North Khorasan province of Iran. Using a sampling method, totally 167 individuals were selected and the data and information were collected through interviews and a questionnaire. The study results revealed that despite their significant role in the household livelihoods, the rural women had a limited access to household income and assets (almost 9.3 percent); in addition, the variables including age, educations, extent of individual’s gender bias (gender stereotypes), extent if willingness to progress, extent of mass media usage, economic status of household, the extent to which the villages have development facilities, and distance from villages to the city within the individual, social and family factors were the most important factors significantly affecting the participation of rural women in the rural household livelihoods.
خلاصه ماشینی:
)، ميزان برخورداري آنها از عوايد و دارايي هاي معيشتي خانوار در سطح پايين اسـت (حـدود ٩/٣ درصد)؛ همچنين ، سن ، ميزان تحصيلات، ميزان سوگيري جنسيتي فـرد (کليشـه هـاي جنسـيتي )، ميزان ميل به پيشرفت ، ميزان استفاده از وسايل ارتباط جمعي ، وضعيت اقتصـادي خـانوار، ميـزان برخورداري روسـتاها از امکانـات توسـعه اي و فاصـله روسـتا تـا شـهر در قالـب عوامـل فـردي، اجتماعي و خانوادگي از تأثير قابل ملاحظه بر مشارکت زنان در معيشـت خانوارهـاي روسـتايي مورد مطالعه برخوردارند.
بنـابراين ، بـا فـرض ١۵٨ آنکه معيشت دربرگيرندة قابليت ها، دارايي ها و فعاليت هاي مـورد نيـاز افـراد بـراي نيـل بـه يـک زيست شايسته است - که در آن ، ضمن ايفاي نقش مؤثر افراد در امرار معاش، موجبات حفظ يا تقويت دارايي ها، قابليت ها، توانمنديها و فرصت هاي برابـر و عادلانـه بـراي همـه افـراد جامعـه فراهم شود (١٩٩١,Chambers and Conway)، به نظـر مـي رسـد کـه زنـان روسـتايي بـا نـوعي چالش در برخي مؤلفه ها و ابعاد مختلف معيشت (فرصت هاي برابـر بـراي دسترسـي بـه عوايـد و منابع معيشتي و ...
Singh et al عوامل مؤثر بر مشارکت زنان در ارتباط جمعي ، سـطح آرزوهـا، گـرايش بـه کشـاورزي و تجربـه فعاليت هاي کشاورزي در هند (2015 کشاورزي افراد مورد بررسي بر ميزان مشـارکت زنـان روسـتايي در فعاليت هاي مربوط به کشاورزي تأثير معني داري داشته اند.
بر اساس اين نتايج ، متغيرهاي سـن ، ميـزان اسـتفاده از وسـايل ارتباط جمعي ، ميزان ميل به پيشرفت ، ميزان سوگيري جنسيتي فرد، نوع معيشـت غالـب خـانوار، ١٧٣ ميزان برخورداري روستا از امکانات توسعه اي و ميزان فاصله روستا تا شهر داراي رابطه معني دار با ميزان مشارکت زنان در معيشت خانوار روستايي است .