چکیده:
خداوبردی عبّاس زاده*
چکیده
شاهنامة فردوسی از وجود زنان نامدار و کاردان خالی نیست؛ زمانی که به نوعی در تحوالات
سیاسی و اجتماعی کشورشان نقشی پررنگ داشتهاند. از جملة زنان پرنفوذ و خوش بیان شاهنامه
که در کتب و مقالات نام و یادی از زبان آوری و تاثیر کلامش نشده» ارنوازء مادر ایرج و همسر
فریدون است. اگر چه فریدون در تقسیم قلمرو خویش» دلایل گزینش ایرج بر ایران را بر
میشمارد ولی نکتهای نغز و باریک» ناگفته و تاریک مانده است و آن تاثیر نفوذ کلام ارنواز چیره
زبان بر فریدون کامران است. نگارنده در این جستارء بصورت تحلیلی به اثبات زبان آوری ارنواز و
نفوذ وی در تقسیم قلمرو فریدون میپردازد.
کلید واژهها: شاهنامه. فریدون. ارنوازن ایرج. ایران.
* - استایار گروه زبان و ادبیّات فارسی» واحد خوی. ء دانشگاه آزاد اسلامیء خوی -ایران
خلاصه ماشینی:
ک : کزازي، ١٣٨٠: ٤٦-٤) بطوري که از شاهنامه برميآيد فريدون براي تقسـيم قلمـرو خـويش دلايلـي دارد کـه بـا سوگندهاي گران آنها را بر سلم و تور بازگو ميکند: اولا آنچه انجام داده ام به دنبال مشورتي بوده که با ستاره شناسان و مؤبدان صورت گرفته و مدت زمان زيادي صرف اين کار شده است .
اگر چه هيچ سـند معتبـري بـر ايـن نوشـته هـا مترتـب نيسـت و نديـدم کـه پژوهشگري در اين باب اظهار نظر کرده باشد الا يکي از مؤلفان برگزيده هاي شاهنامه «نگار جگـر خسته » را ارنواز دانسته است : «ارنواز آن زيباروي آزرده خاطر، راز ضحاک را براي فريدون گفت و او شنيد.
گفتني است که در هيچ جاي داستان ضحاک و فريدون ، سـخني بطـور مستقيم از زبان شهرناز گفته نشده است و اين ارنواز است که در هر موقعيتي اظهار عقيده و ابـراز وجود ميکند؛ پس بدين ترتيب ارنواز ميتواند جايگاه و پايگاه ايـرج رادر نـزد فريـدون پيوسـته محفوظ نگه دارد و فرمانروايي قلمـرو ايـران را از پادشـاه بـراي پسـرش بگيـرد و بـدين ترتيـب ، ناخواسته سبب کشته شدن ايرج شود و به دنبال آن جنگ هاي دراز دامني که ميان ايران و توران به وقوع ميپيوندد.
در اين ميان کشور ما نيز چنين زنـان کـاردان و شايسـته اي را در دامـن پـر مهـر خـويش پرورانده است ؛ زناني که گاهي سبب تغيير مسير تاريخ و وقايع آن شده اند؛ کارهايي کرده اند کـه از عهدة مردان برنميآيد.