چکیده:
ایران در سه دهه گذشته تحولات جمعیتی چشمگیری را تجربه کرده است. نرخ باروری از 7 فرزند در سالهای دهه 1360، به 1. 8 فرزند در سال 1390 و بر اساس دادههای سرشماری 1395، به 2 فرزند رسید؛ بهطوریکه تحولات باروری ایران به سریعترین کاهش باروری در جهان تعبیر شده است. در این مقاله سعی شده است تا با استفاده از رویکرد پویایی سیستم، با دیدی چندبعدی و غیرخطی، فرایندهای جمعیتی در ارتباط با زیرسیستمهای اقتصادی-اجتماعی با هدف شناخت عمیقتر پیچیدگیهای جمعیتی و فهم علل تحولات رخ داده، بررسی شود. شبیهسازی مدل از سال 1361 آغاز و تا سال 1425 ادامه مییابد. زیرسیستم جمعیت از 4 گروه سنی تشکیل شده است و متغیرهای باروری و امید زندگی بهصورت درونزا در مدل استفاده شدند. ضریب تعیین مدل برای متغیرهای کلیدی بیش از 80 درصد بهدست آمد. یافتههای پژوهش نشان میدهد در دو سناریوی شرایط رضایتبخش و ایدهآل، باروری تا سال 1425 هرگز کمتر از 1. 75 فرزند نخواهد بود. بنابر نتایج شبیهسازی سناریوهای مختلف، آثار اغلب سیاستهای اعمالی بعد از چند سال به طور کامل نمایان میشود. همچنین با گذشت زمان از آثار سیاستها کاسته خواهد شد، درنتیجه برای تاثیرگذاری بیشتر باید بستههای سیاستی به روز شوند.
Iran has experienced significant demographic changes over the last three decades. The fertility rate of 7 children in the 1360s reached 1.8 in 1390 before rising to around 2.1 in 1395; as it has been told Iran has the sharpest fall of fertility in the world. This article aims to investigate population complexity deeply in regard to other social economic sub-systems, with multi-dimensional nonlinear view provided by system dynamics. Simulation initial time is 1361 and continues until 1425. Population subsystem consist of four aging cohorts; fertility and life expectancy considered endogenous. The results show, in two scenarios, TFR will never become less than 1.75 children per woman till 1425. According to the simulation results of different scenarios, the effects of most policies will be fully apparent after several years. As time goes on, the policy effects will be reduced, so policy packages need to be updated to further impact.