چکیده:
قرار گرفتن در دهکده جهانی ما را ناگزیر به مهیا نمودن زیرساختهای لازم تجارت الکترونیکی میسازد و عدم توجه به این قانونمندیهای نوین در آیندهای نه چندان دور فاجعهآمیز خواهد بود. مانند هر رابطهی حقوقی که میان اشخاص برقرار میگردد، اصول و ضوابطی بر تجارت الکترونیک حاکم است. مفهوم و قلمرو برخی از این اصول، با قواعد عمومی قراردادها مشترک است؛ مثلا مشروطعلیه در هر قرارداد باید به سود مشروطله به شرط عمل کند. پارهای از قواعد با توجه به خصوصیات و ماهیت تجارت الکترونیک وضع شده و از ویژگیهای آن به شمار میرود؛ مانند اصل لزوم امکان شناسایی پیامهای ارائه شده در شبکه، اصل اعتبار امضای الکترونیکی، قاعدهی اعتبار نظریهی وصول در قراردادهای الکترونیکی و اصل اختیار فسخ حداقل هفت روزه برای مصرفکننده در معاملهی از راه دور. تاثیر اینترنت در تمام سطوح، تحولات زیادی ایجاد نمود از جمله اینترنت در تجارتبینالملل بسیار موثر واقع شد. ابعاد اقتصادی و جنبههای حقوقی این تحول رشتههای نوینی را در حوزه ی علوم اقتصاد، کامپیوتر و حقوق ایجاد نمود و حقوق تجارت الکترونیکی از جمله عرصههای نوین این رشته است. این مقاله تلاش کوچکی است تا ضمن آشنایی با ماهیت و قلمروی تجارت الکترونیکی، نگاهی نیز به برخی ابعاد حقوقی تجارت الکترونیکی داشته باشیم. در این مقاله به پیشینه تجارت الکترونیکی، تعریف و اهمیت حقوق تجارت الکترونیک، آشنا میشویم و مهمترین حوزه ی حقوق تجارت الکترونیکی یعنی قراردادها و مسائل حقوقی مرتبط با آن است که آشناییب زوایای مختلف آن اعم از پرداخت الکترونیک، اسناد الکترونیکی و امضای دیجیتالی است که به طور تطبیقی مورد بررسی قرار میگیرد.
خلاصه ماشینی:
بخش سوم: تاریخچهی تجارت الکترونیکی گرچه استفاده از وسایل الکترونیکی در تجارت، امر تازه ای نیست و زمانی طولانی است که از تلفن و تلگرام در مذاکرات و توافق های تجاری استفاده می شود و مدتی نیز از کاربرد دورنگار TELEX و نمابر FAX در این زمینه می گذرد، ولی اصطلاح «تجارت الکترونیک» از زمانی معمول شده است که سامانه های رایانه ای در مبادلات پیام ها وارد شدند و مبادله ی الکترونیکی داده ها رایج گردید.
مادهی 1 قانون تجارت الکترونیک نیز از این اصـطلاح اسـتفاده کرده است: «این قانون مجموعهی اصول و قواعدی است که برای مبادلهی آسـان و ایـمن اطلاعات در واسطهای الکترونیکی و با استفاده از سیستمهای ارتـباطی جـدید بـه کار میرود«.
» شد د) عقل و عرف نیز به عنوان منابع مهم حقوق خصوصی پشتیبان اعتبار ارزش اثباتی امضای دیجیتالی است، زیرا وقتی عرفا در جهان به معاملات اینترنتی و رایانه ای اقدام می شود و امضاهایی برای اهداف مختلف به شیوه های گوناگون الکترونیکی انجام می شود، باید آن را شیوه ای معمول و پسندیده دانست بخش دهم: قاعدهی اعتبار نظریهی وصـول در قـراردادهای الکترونیکی تـعیین زمـان تـشکیل قرارداد، برای شناسایی حقوق و تکالیف طـرفین مـهم است؛ زیرا تا زمانی که عقد واقع نشده، ایجابکننده اصولاً میتواند از پیـشنهاد خـود عدول کند، ولی پس از الحاق قبول بـه آن و تشکیل قرارداد، اصل مـنقلب مـیشود و ایجابکننده حق برگشت ندارد، مـگر در مـوارد وجود سبب قراردادی یا قانونی؛ همچنین قرارداد تابع قانونی است که در زمان انـعقاد آنـ لازمالاجرا بوده است و در صورت تـغییر قـانون، بـا تعیین زمان انـعقاد قـرارداد است که قانون حـاکم بـر آن معلوم میشود.