چکیده:
دو مقدمه در یک متن- تقدیم به حقوقدان فقیه ادیب کثیرالابعاد، دکتر استاد جعفری لنگرودی به پاس گنجینهشان برای حقوق ایران
مقدمه علم حقوق، عنوان درسی است در فهرست آموزشی دانش حقوق در ایران که سالیان درازی است در دانشکدهها و گروههای حقوق، تدریس میشود. درسی که ابتدای ورود دانشجویان به مقطع کارشناسی در دانشگاهها طی ترم اول رشتة حقوق، ارائه میشود. هدف از تعبیة این درس، شناخت مباحث و مفاهیم بنیادین علم حقوق است که قاعدتا فلسفة حقوق، ماهیت، مبانی، منابع و شمای کلی نظام حقوقی را دربر میگیرد. در میان خیل کتابهای مقدمة علم حقوق، دو اثر پیشگام و ممتاز، «مقدمة عمومی علم حقوق» از استاد جعفری لنگرودی و «مقدمة علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران» از ناصر کاتوزیان است که اولی، تقدم تاریخی دارد و دومی، به دلیل ترک فضای رسمی حقوق و بعد آن، مهاجرت استاد جعفری لنگرودی، بسیار بیشتر رواج دارد. در این مقاله، دو کتاب به طور تطبیقی، تحلیل و نتیجه نشان میدهد هرچند، مقصود استاد جعفری لنگرودی، از عنوان «مقدمة عمومی علم حقوق»، پرداختن به مقدمة محض دانش حقوق، فارغ از گرایشهای آن است؛ اما این اثر ارزشمند، بیشتر، مقدمة اصول فقه است. کتاب کاتوزیان نیز، مقدمه حقوق خصوصی با تاکید بر حقوق مدنی و ادلة اثبات دعوی است. آخر اینکه، عدالت و حقوق بشر، مقولات نحیف و مغفول این کتابهای ارجمند هستند.
Introduction the science of law is the title of a course in the educational list of legal knowledge in Iran that has been taught for many years in law schools and departments. Introduction the science of law is The course that is offered at the beginning of undergraduate students in universities during the first semester of law. The purpose of this lesson is to understand the basic topics and concepts of science of law , which usually include the philosophy of law, nature, principles, sources and the general outline of the legal system . Among the many books of Introduction to the science of law , two pioneering and distinguished works are "General Introduction to the science of law" by Jafari Langroudi and" Introduction to the science of law and a Study of the Iranian Legal System" by Nasser Katouzian". The first one has a historical precedence and the second is much more common due to leaving the official legal space and then the migration of Professor Jafari Langroudi. In this article, two books are comparatively analyzed. The result shows that, however, the purpose of Professor Jafari Langroudi in the title of "General Introduction to the science of law" is to deal with the pure introduction of legal knowledge, regardless of its Majors; But this valuable work is more of an introduction to the principles of jurisprudence. Katouzian's book is also an introduction to private law with an emphasis on civil law and evidence in substantiation of claims. After all, justice and human rights are the weak and neglected categories of these venerable books.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله، دو کتاب به طور تطبیقی، تحلیل و نتیجه نشان میدهد هرچند، مقصود استاد جعفری لنگرودی، از عنوان «مقدمة عمومی علم حقوق»، پرداختن به مقدمة محض دانش حقوق، فارغ از گرایشهای آن است؛ اما این اثر ارزشمند، بیشتر، مقدمة اصول فقه است.
کلیدواژه: مقدمة علم حقوق، حقوق خصوصی، عدالت، اصول فقه، استاد جعفری لنگرودی، کاتوزیان مقدمه در همة رشتهها از هنر و معماری گرفته تا فلسفه و جامعهشناسی و حقوق، با هدف شناخت کلی موضوعات و مفاهیم اصیل و پایهای، آثاری تحت عنوان «مقدمه» به رشتة تحریر درآمده است.
در بررسی دیگر اشتراکات، عناوین در مبحث دوم کتاب اول استاد جعفری لنگرودی که به بررسی قوانین میپردازد، کلیاتی است در باب قانون؛ مباحثی نظیر «قانون و معانی آن، قوانین امری و تکمیلی و قوانین اختیاری، نظم عمومی، بیاثر بودن قانون نسبت به گذشته و استثنای قاعدة (قلمرو حقوق در زمان)، حق و حکم، نسخ قانون و انواع نسخ، ضمانت اجرای قانون و قلمرو اجرای قوانین و قواعد حقوقی در زمان و مکان» که این موارد در کتاب کاتوزیان نیز، مطالعه شدهاند که البته بعضاً ایشان، موارد مذکور را با تفصیل بیشتری مورد بحث قرار داده است.
2-2-4- اگر مطالب اصول فقه – که درس متفاوتی از مقدمة علم حقوق میباشد – مهمترین قسمت خارج از موضوع کتاب استاد جعفری لنگرودی است، این مهم درخصوص کاتوزیان، قسمت غالب کتاب ایشان است.