چکیده:
براساس آموزههای اسلامی، صبر یکی از چهار ستون ایمان است و از مهمترین فضایل اخلاقی بهشمار میرود که تکامل معنوی انسان در قوس صعود، به آن وابسته است. بدون تردید سیرة عملی معصومان علیهما السلام ازجمله حضرت زهرا علیها السلام بهترین راهنما و الگوی رهروان در مسیر قرب الهی است. محور پژوهش در مقالة حاضر، تحلیل صبر بر مصیبت در سیرة حضرت زهرا علیها السلام میباشد که با استفاده از روش کتابخانهای و با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی تدوین شده است. برخی روایات، صبر را به صبر از معصیت، صبر بر طاعت و صبر بر مصیبت تقسیم نمودهاند. دو قسم اول بهروشنی در سیرة حضرت زهرا علیها السلام ملاحظه میشود، اما ازآنجهت که ممکن است با توجه به برخی گزارشهای نقلی و تاریخی در صبر ایشان هنگام مصیبت تردید شود، مقالة حاضر میکوشد با تحلیل مفهومی صبر، تصویری درست و روشن از صبر آن حضرت بر مصیبت را ارائه دهد و حضرت زهرا علیها السلام را الگوی صبر برای جهانیان معرفی کند.
خلاصه ماشینی:
دو قسم اول بهروشنی در سیرة حضرت زهرا( ملاحظه میشود، اما ازآنجهت که ممکن است با توجه به برخی گزارشهای نقلی و تاریخی در صبر ایشان هنگام مصیبت تردید شود، مقالة حاضر میکوشد با تحلیل مفهومی صبر، تصویری درست و روشن از صبر آن حضرت بر مصیبت را ارائه دهد و حضرت زهرا را الگوی صبر برای جهانیان معرفی کند.
بااینحال، چهبسا برخی با استناد به گزارشهای تاریخی و یا برخی متون روایی چنین بپندارند که بعضی از فرازهای زندگی حضرت زهرا( در ظاهر نشان از بیصبری ایشان دارد؛ گریههای ایشان هنگام جدایی از پدر، نفرین بر غصبکنندگان خلافت، طلب مرگ و شِکوه به خدا نمونههایی از این موارد است.
حضرت زهرا( بعد از ازدواج نیز با مصائبی روبهرو بودند؛ از آن جمله، زمانی که دو پسرشان بیمار شدند، برای سلامتی آن دو عزیز نذر کردند و سه روز روزه گرفتند؛ و در این سه روز غذایی که برای افطاری تهیه کرده بودند را به مسکین، یتیم و اسیر که به درب خانهشان آمده بودند، بخشیدند و خداوند متعال، آیات 5ـ22 سورة «دهر» را در شأن ایشان نازل فرمود که در آیة 12 میفرماید: در مقابل صبر آنها بهشت و جامة بهشتی به آنان عطاء شد.
با وجود صبوری، در تمامی این مراحل، ادامه زندگی ایشان نیز با مصائبی همراه است که در برخی مراحل، موارد مشکوک نقض صبر مشاهده میشود.
همچنین آنگونه که از خود حضرت زهرا نقل شده است، ایشان از خداوند متعال خواسته است که زودتر از این دنیا برود (ابنشهرآشوب مازندرانی، 1379ق، ج3، ص356؛ طبرسی، 1403ق، ج1، ص107؛ مجلسی، 1403ق، ج29، ص233؛ ج43، ص177).