چکیده:
از موضوعات مهم در ادیان خدامحورء ایمان به خداوند است. این موضوع دارای ابعاد گوناگونی همچون
چیستی ایمان، مراتب ایمان و اسباب ایمان است. همچنین این مقوله با رویکردهای مختلفی همچون رویکرد
فلسفی» عرفانی، کلامی و وحیانی قابل بررسی است. یکی از شاخههای این موضوع، آثار درجات مختلف ایمان
به خداست. پژوهش پیشرو با رویکرد قرآنی و روایی، ابعاد و آثار سه گانۀ بینشی، گرایشی و کنشی ایمان را
بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که ایمان به خداوند، باعث عمقبخشی بینش و معرفت مومن نسبت به
حقایق عالم خواهد شد؛ یعنی مومن درک خواهد کرد که او و همۀ عالم، عین تعلق و وابستگی به خداوند است.
افزون براین، ایمان باعث شکوفایی و برآوردن گرایشها و امیال اصیل انسان شده، کنشها و خلقیات مومن را
متحول می کند؛ یعنی سبب بروز ملکات و فضایل اخلاقی در مومن خواهد شد تا جایی که خلیفگی خداوند در
او تجلی میپابد. هدف این نوشتار، واکاوی موشکافانه درباره موضوعات مربوط به ایمان است.
خلاصه ماشینی:
پژوهش پيشرو، با رويکرد قرآني و روايي، ابعاد و آثار سهگانة بينشي، گرايشي و کنشيِ ايمان را بررسي کرده و به اين نتيجه رسيده است که ايمان به خداوند، باعث عمقبخشي بينش و معرفت مؤمن نسبت به حقايق عالم خواهد شد؛ يعني مؤمن درک خواهد کرد که او و همة عالم، عين تعلق و وابستگي به خداوند است.
اين بعد که بعد اصلي ايمان است، بيانگر اين است که مؤمن در اثر دستيابي به مراتب بالاي ايمان، چشم حقيقتبينش باز ميگردد و داراي بينش و معرفتي عميق ميشود و با توجه به ظرفيت وجوديش، امور عالم را مطابق با واقعآنها شهود ميکند.
بنده در سير تکاملي خويش به مرحلهاي از اعتقاد به توحيد ميرسد که خويشتن را کاملاً وابستة به حضرت حق مييابد و هستي، اراده و قدرت خويش را در دست قدرت او مينگرد و بهيقين درمييابد که عين ربط و وابستگي به خداوند است و از خود چيزي ندارد و از آغاز هم نداشته است و اصلاً آنچه غير او پنداشته ميشود، از جمله خود سالک، جلوة او و عين ربط به حق تعالي هستند، اما تاکنون حجاب وهم مانع ديدن اين حقيقت بوده است؛ چنانکه حضرت علي( در ترسيم حاکميت مطلق اراده و مشيت الهي ميفرمايد: «خدايا!
آية جعل خلافت براي انسان نيز بيانگر اين امر است که نوع انسان، بهرغم امکان افساد و خونريزي، توانايي شباهت يافتن به صفات خداوندي و بدين ترتيب، رسيدن به مقام جانشيني او را دارد (طباطبايي، 1363، ج1، ص116)؛ زيرا انساني که اراده و عملش را در مسير اراده و عمل خداوند قرار داده و صفات الهي را در خود به فعليت رسانده است، جانشين خدا در زمين شده، کارهاي خدا را در زمين انجام ميدهد.