چکیده:
آلودگیهای نفتی در مسیر خطوط لولة انتقال فرآوردههای نفتی پیامدی اجتنابناپذیر از افزایش جمعیت و صنعتی شدن جوامع است که علاوه بر تأثیرات منفی زیستمحیطی، مانند آلودگی سفرههای آب زیرزمینی و خاک، باعث تغییراتی در خصوصیات ژئوتکنیکی خاک محل میشود. تغییرات خصوصیات مهندسی خاکها میتواند به گسیختگی خاک و عملکرد نامطلوب خطوط انتقال منجر شود. ازینرو، در این پژوهش آثار خط لولة انتقال نفت شمال کشور بر محیط زیست، با بهکارگیری پارامترهای ژئوتکنیک در زمان بهرهبرداری، ارزیابی شد. روش مورد استفاده برای ارزیابی ماتریس ایرانی بود. با تجزیهوتحلیل ماتریس ایرانی مشخص شد تعداد آثار میانگین جبری منفی در ستون برابر با 5 عدد و تعداد پیامدهای میانگین جبری منفی در ردیف برابر با 5 عدد است که در این بین تعداد پیامدهای منفی کمتر از 1/3- در ستون مربوط به تغییر مسیر رودخانه، ایجاد بند، و ریسه کردن و در ردیف مربوط به لغزش و آلودگی خاک است. نتایج مطالعات آزمایشگاهی جهت بررسی میزان اثر آلودگی خاک بر پارامترهای ژئوتکنیکی نشان داد مقاومت تکمحوری نمونهها 22 درصد کاهش یافته است. همچنین، تحلیل گسیختگی خاک به وسیلة نرمافزار PLAXIS نیز نشان داد با تغییر زاویة مسلحکنندهها از 20 به 23 درجة ضریب اطمینان شیروانی خاک به کمتر از حداقل ضریب اطمینان در آییننامه کاهش مییابد. در نهایت، پیشنهاد شد جهت کاهش آثار و پیامدهای منفی پروژه سعی شود تا حد امکان خطوط لوله از مناطق جنگلی و شیبدار عبور داده نشود.
Oil pollution in the pipelines transporting petroleum products is an inevitable consequence of population growth and industrialization of communities. In addition to negative environmental effects such as groundwater and soil contamination, it causes changes in the geotechnical properties of local soil. Changes in soil engineering properties can lead to soil rupture and poor performance of transmission lines. Therefore, this study intended to assess the effects of the oil pipeline in the north of Iran on the environment using environmental geotechnic parameters during operation. By analyzing the Iranian matrix, it was found that there were 5 negative effects and consequences in the row and column. The consequences in the column were related to the diversion of the river, creating dams, and spinning, while in the row, these were related to landslides and soil contamination. The results of laboratory studies to investigate the effect of soil contamination on geotechnical parameters showed that the uniaxial strength of samples is decreased by 22%. In addition, the analysis of soil rupture by PLAXIS software showed that by changing the angle of the reinforcements from 20 to 23 degrees, the slope reliability of the soil decreases to less than the minimum reliability in the regulations. Finally, it was suggested that in order to reduce the negative effects and consequences of the projects, the pipelines should not be crossed through forested and sloping areas as much as possible.
خلاصه ماشینی:
با تجزيه وتحليل ماتريس ايراني مشخص شد تعداد آثار ميانگين جبري منفي در ستون برابر با ٥ عدد و تعداد پيامدهاي ميانگين جبري منفي در رديف برابر با ٥ عدد است که در اين بين تعداد پيامد هاي منفي کمتـر از ٣/١- در ستون مربوط به تغيير مسير رودخانه ، ايجاد بند، و ريسه کردن و در رديف مربوط به لغزش و آلودگي خاک است .
بررسي محققان نشان داده است در دورة ساخت خاکبرداري و خاکريزي (صـالحي مؤيـد و کريمـي ١٣٨٦: ٤١) و انفجار جهت لوله گذاري (٢٢٥ :٢٠٠٩ Ngeh &Neba ) و ايجاد جاده هاي دسترسي ( Karimi et al ٦٨٦ :٢٠١٤) بيشترين اثر مخرب را بر محيط زيست ميگذارند.
ارزيابي آثار خط لولۀ نفت ريـ ساري در مرحلۀ بهره برداري به روش ماتريس ايراني (رجوع شود به تصویر صفحه) يافته هاي پژوهش ارزيابي آثار خط لولۀ نفت بر محيط زيست در مطالعۀ حاضر پارامترهاي ژئوتکنيک زيست محيطي در ارزيابي آثار توسـعۀ خـط لولـۀ انتقـال نفـت شمال کشور در زمان بهره برداري بررسي شد.
تغييرات مقاومت تک محوري نمونه هاي آلوده به نفت خام ب ) لغزش خاک قرارگيري اطلاعات مربوطه جهت ارزيابي آثار خطوط لوله با درنظرگيري پـارامترهـاي ژئوتکنيـک زيست محيطي با استفاده از ماتريس ايراني در جدول ٥ نشان داد پارامتر لغزش خـاک اثـر تخريبـي زياد با ميـانگين رده بنـدي برابـر ٣/٢- دارد کـه اثـر بـا تخريـب متوسـط همـراه اسـت .