چکیده:
«آنا زلکینا» در کتاب «جنبشهای اسلامی در قفقاز شمالی» (در اصل با عنوان «در جستجوی خدا و آزادی؛ واکنش صوفیان به پیشروی روسیه در قفقاز شمالی») به رابطه حوزه اندیشهها و گستره واقعیتها، به ویژه اینکه چگونه یک دین میتواند ارزشها، نظام اجتماعی و فرهنگ حقوقی یک جامعه را دگرگون کند، میپردازد. توجه ویژه کتاب به تأثیر یک حلقه عرفانی، سیاسی و تاریخی است که با هدف مطالعه قفقاز در آستانه حمله روسها تهیه و تدوین شده است. در این مقاله ضمن مطالعه بخشهای مختلف کتاب و محتوای آن، فهوای کلام زلکینا از بحث درباره تصوف در روسیه بررسی شده و با بیان نقاط ضعف و کاستیهای محتوایی کتاب، نقاط قوت آن و فصول بدیعش نیز معرفی شده است. اشکالات ترجمهای کتاب نیز در بخش نقد شکلی در پایان این نوشته آمده است. روش مطالعاتی مقاله، اسنادی و مراجعه به منابع کتابخانهای است. نتیجه گیری مقاله نشان میدهد که رویکرد سیاسیِ هویتِ فرهنگی مسلمانان منطقه قفقاز، تصوف را به عنوان بستر مقاومت مسلمانان آسیای مرکزی و قفقاز در برابر حاکمان مستبد و ضد دین بکار گرفته است.
Anna Zelkina in her book, entitled “Islamic Movement at North Caucasus”, the original name of which is “In Quest for God and Freedom: The Sufi Response to the Russian Advance in the North Caucasus”, printed in London, discusses the relation between ideas and reality, especially how a religion can challenge values, social system, and cultural laws of a society. She especially attends to the effects of a mystical, political, and historical phenomenon which acted when Russian troops attacked Caucasus about 300 years ago. In this article, we study different parts of her book and discuss her view of Sufism. We also debate contextual poverty and potency of the book and introduce all the seasons of her book. As far as the structure critique is concerned, we have discussed the translational problems. The methodology of the article is documentary especially with library sources. The conclusion shows that by political view to cultural identity of Caucasian Muslims, Sufism is a way for staying in front of despotic and irreligious rulers, like Russian ones.
خلاصه ماشینی:
2. معرفي کلی کتاب کتاب جنبشهاي اسلامی در قفقاز شمالی: در جستوجوي خدا و آزادي؛ واكنش صوفيان به پیشروی روسيه در قفقاز شمالي با نام اصلي In Quest for God and Freedom: the Sufi Response to the Russian Advance in the North Caucasus توسط آنا زلكينا (Anna Zelkina) در انتشارات هرست اند کمپانی لندن (London: Hurst & Company) در سال 2000 در 170 صفحه چاپ شده و در ايران با ترجمة دكتر الهه كولايي استاد دانشكدة حقوق (مركز اوراسياي مركزي) دانشگاه تهران و محمدكاظم شجاعي، دانشآموختة كارشناسي ارشد مطالعات آسياي مركزي و قفقاز دانشگاه تهران، از سوي نشر علم در سال 1390 در 319 صفحه به بازار آمده است.
6 نقد وضعیت تحلیل و بررسی اثر؛ استفادة گزینشی از مطالب با روش خاص نویسنده استفادة گزینشیای که نويسنده از مطالب کرده و با روش خاصي آنها را کنار هم چيده است در همهجاي کتاب ديده میشود و ويژگي سبکِ نویسنده است؛ براي نمونه، در بخش دوم کتاب، دربارة اسلام در قفقاز شمالي، ابتدا به اسلام در داغستان اشاره شده و در تاريخ اسلاميشدن داغستان این نکات بهترتيب آمدهاند: فتح منطقه توسط ابومسلمه برادر هشام خليفة اموي که برخي او را با ابومسلم خراساني اشتباه میگيرند؛ سه قومي که هماکنون خود را از تبار ابومسلمه میدانند، مناطقي که او بهدست آورد و مناطقي که بهدستش نيفتاد (بهصورت ناقص بيان شده)؛ تسلط خزرها بر عباسيان؛ حکومت شروانشاهيان؛ و سپس ناگهان گفته شده است که «نخستين گام مهم اسلاميشدن داغستان در قرن دهم کامل شد» (زلکينا 1390: 53-54).