چکیده:
فقر پدیده چندبعدی و گستردهای است که همواره دولتها و سازمانهای بینالمللی جهت کاهش آن تلاش میکنند. بااینحال، فقر روستایی نمود بارزتری دارد. یکی از چالشهای مهم جوامع روستایی مسئله فقر است که اندیشه بسیاری از صاحبنظران مسائل روستایی را به خود معطوف داشته است. در روستاها به علت شرایط جغرافیایی، نوع معیشت و توانایی کمتر در مقابله با حوادث، فقر قلمرو گستردهتری دارد. فقر در نواحی روستایی مسائلی چون ایجاد نابرابری، مهاجرت به شهرها، تخلیه روستاها، آسیبپذیری محیطی روستاها، افزایش بیکاری و بسیاری از مسائل دیگر را در پی دارد. تحقیق حاضر باهدف بررسی تطبیقی پژوهشهای انجام شده در زمینه فقر روستایی و همچنین شناخت ابعاد و متغیرهای مؤثر بر فقر روستایی در دهههای 1380 و 1390 انجامشده است. این تحقیق بر اساس هدف کاربردی و بر اساس روش مبتنی بر فراتحلیل کمی مقالات است. جهت گردآوری اطلاعات از روش کتابخانهای و مرور مقالات منتشرشده در زمینه فقر روستایی استفادهشده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان میدهد که بعد اقتصادی و متغیرهای مربوط به آن بیشتر از سایر ابعاد موردتوجه واقعشده است. همچنین در میان مقالات موردبررسی در مجلات مختلف، مقالات جغرافیایی با توجه به ماهیت بینرشتهای آنها، ابعاد گستردهتری را موردبررسی قرار دادهاند.
خلاصه ماشینی:
بدين ترتيب از آن جا که يکي از دلايل شکست يا عدم تأثيرگذاري مؤثر برنامه هاي فقرزدايي در ايران ، وجود کاستيهاي متعدد در مطالعات انجام شده درباره اين پديده است ، هدف مطالعه حاضر اين است که با استفاده از روش فراتحليل ، وضعيت مطالعات انجام شده در زمينه فقر روستايي را مورد بررسي قرار دهد.
تعداد ٥٠ مقاله (تمام مقالات با موضوع موردبررسي در اين پژوهش ) علمي-پژوهشي چاپ شده در مجلات جغرافيايي، اقتصادي و اجتماعي در زمينه فقر روستايي در دهه هاي ١٣٨٠ و ١٣٩٠ مورد تحليل قرارگرفته است .
در اين پژوهش جهت تحليل مقالات و شناسايي سطح کيفي آن ها از مؤلفه هاي متعددي همچون داشتن چارچوب نظري، روايي و پايايي ابزار تحقيق ، ابعاد موردبررسي ، ترکيب ابعاد موردبررسي ، متغيرهاي مؤثر بر فقر روستايي استفاده شده است .
ويژگيهاي محتوايي مقالات مورد بررسي در اين بخش نگاهي به محتواي مقالات موردبررسي شده است تا ابتدا تصويري از تحولات حوزه فقر روستايي در حوزه هاي سه گانه علوم اقتصادي، جغرافيايي و اجتماعي در کشور در دو دهه أخير مشخص گردد و سپس تفاوت هاي محتوايي بين آن ها موردمطالعه قرارگرفته است .
بازه زماني(تاريخ انتشار) مقالات فقر روستايي به تفکيک حوزه هاي مطالعاتي (رجوع شود به تصویر صفحه) همان طور که مشاهده ميشود در دهه ١٣٨٠، ١٨ مقاله علمي-پژوهشي انتشاريافته که از اين تعداد ١١ مقاله سهم مجلات اقتصادي،٣ مقاله در حوزه علوم اجتماعي و ٤ مقاله نيز در حوزه علوم جغرافيايي بوده است .