چکیده:
اقلیت ازجمله واژه های حقوقی است که در اسناد بین المللی حقوق بشری بکار رفته؛ اما به دلیل اختلاف نظرها، تعریفی از آن نشده است. این مقاله با هدف استنتاج تعریفی از اقلیت در اسناد بین المللی، با کاربست روش توصیفی تحلیلی و در پاسخ به سوال اصلی، یعنی مفهوم اقلیت در اسناد بین المللی حقوق بشر، با استفاده از نظریات هرمنوتیک حقوقی به احصاء عناصر مادی و ذهنی اقلیت در این اسناد به ویژه «اعلامیه ۱۹۹۲ حقوق اشخاص متعلق به اقلیت ها» می پردازد. اسناد و شواهد حاکی است که علی رغم نبود تعریف از اقلیت، تدوین کنندگان هوشمندانه بر عناصر مادی اقلیت شامل عناصر چهارگانه عرفی (مذهب، قومیت، زبان و منشا ملی)؛ تعداد اندک؛ غیرحاکم بودن؛ فرد محور بودن و عناصر ذهنی شامل حس متفاوت بودن، اختیاری بودن اذعان تعلق به اقلیت، در معرض تبعیض قرارداشتن، تمایل به حفظ خصوصیات متمایز، اراده جمعی، حس همبستگی، حس همگرایی برابری خواهانه و حس وفاداری تاکید کردند؛ هم چنین بر تاثیر تابعیت و قدمت سکونت بر حقوق اقلیت ها صحه گذاشتند. مقاله درصدد است که با استفاده از این عناصر، تعریف حقوقی از اقلیت در اسناد بین المللی حقوق بشر استنتاج و مولفه های آن را با وضعیت اقلیت ها در قانون اساسی ایران بررسی نماید. یافته ها حاکی است مفاد قانون اساسی، حقوق مذهبی، فرهنگی و زبانی مندرج در اسناد بین المللی حقوق بشر را شامل می شود و چنانچه در اسناد مذکور تاکید شده است شرط بهره مندی از حقوق ویژه اقلیت ها، داشتن شروطی نظیر وفاداری به کشور، رعایت قوانین ملی و تمامیت ارضی است.
Minority is one of the legal terms used in international human rights instruments. But due to disagreements, it has not been defined. This article uses a descriptive-analytical method with the aim of inferring the definition of minority in international documents. The main question is what does the minority mean in international human rights instruments? In answer to this question, the article uses legal hermeneutic theories to enumerate the material and mental elements of the minority in international documents, especially the 1992 Declaration of Minorities.The results suggest that despite the lack of a definition of a minority, the authors of the documents have intelligently emphasized the material and mental elements of the minority. Material elements include: the four customary elements (religion, ethnicity, language, and national origin); little number; not being in power and Individualism. Mental elements include: a sense of difference, a voluntary recognition of minority affiliation, exposed to discrimination, a desire to maintain distinctive characteristics, a collective will, a sense of solidarity, a sense of egalitarian integration, and a sense of loyalty. They also reaffirmed the impact of citizenship and the history of residence on minority rights. The article's innovation is that it uses these elements to deduce the legal definition of a minority in international human rights instruments. The findings also indicate that the provisions of the Iranian constitution include the rights enshrined in international human rights instruments. The condition for enjoying the rights of minorities is to have loyalty to the country, observance of national laws and territorial integrity.
خلاصه ماشینی:
اسناد و شواهد حاکی است که علیرغم نبود تعریف از اقلیت، تدوینکنندگان هوشمندانه بر عناصر مادی اقلیت شامل عناصر چهارگانه عُرفی (مذهب، قومیت، زبان و منشأ ملی)؛ تعداد اندک؛ غیرحاکم بودن؛ فرد محور بودن و عناصر ذهنی شامل حس متفاوت بودن، اختیاری بودن اذعان تعلق به اقلیت، در معرض تبعیض قرارداشتن، تمایل به حفظ خصوصیات متمایز، اراده جمعی، حس همبستگی، حس همگرایی برابریخواهانه و حس وفاداری تأکید کردند؛ همچنین بر تأثیر تابعیت و قدمت سکونت بر حقوق اقلیتها صحه گذاشتند.
(سیدفاطمی، 1395: 184) با بررسی اسناد بینالمللی حقوق بشر بهویژه اعلامیه 1992 از منظر اصول و نظریههای هرمنوتیک حقوقی، مجموعهای از عناصر عینی و ذهنی برای تعریف اقلیت به ذهن متبادر میشود که توافق گستردهای درباره آنها وجود دارد.
اعتبار این عناصر تا آنجا هستند که کمیته حقوق بشر در تفسیر عام شماره 23 درخصوص حقوق اقلیتها در ماده 27 میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی (1966) تأکید مینماید: «وجود اقلیت قومی، مذهبی یا زبانی در دولتهای عضو به تصمیم آن دولت بستگی Jules Deschenes ندارد، بلکه مستلزم وجود معیاری عینی است.
7- حس همگرایی برابریخواهانه یکی از عناصر ذهنی اقلیت که در اسناد بینالمللی حقوق بشر ویژه اقلیتها ازجمله «اعلامیه 1992» مورد تأکید قرار گرفته است، «همگرایی برابریخواهانه» است.
بر این اساس و نیز منطبق بر رویکرد اسناد بینالمللی حقوق بشر که در بطن خود، اقلیت را موضوع دولت ـ ملتهای جدید میدانند، در قانون اساسی ایران، به اقلیتهای قومی، زبانی و ملی اشاره نشده؛ اما در اصل 19 بر عدم تبعیض به دلیل رنگ، نژاد، زبان و حقوق مساوی همه ایرانیان تأکید میکند.