چکیده:
حوادث و رخدادهای جوی هر از گاهی بسته به وسعت و دامنه زمانی وقوع شان در زمره بحران های طبیعی قابل پیش بینی، مشکلات جدی را در روند زندگی بشر ایجاد می کنند. یکی از پرمخاطره ترین آن ها بارش برف سنگین منطقه جلگه ساحلی گیلان در بهمن 1392 می باشد. در این پژوهش به منظور درک ساختار گردشی جو در زمان وقوع این مخاطره طبیعی، روش تحقیق محیطی به گردشی در نظر گرفته شد. بر این اساس داده های روزانه ایستگاه های هواشناسی استان گیلان برای روزهای 10ام تا 14ام بهمن 1392 مورد مطالعه قرار گرفتند و آمارهای مربوطه استخراج شدند. پس از آن با تعیین روز اوج بارش برف به منظور دستیابی به تهیه نقشه های ترکیبی همدید با استفاده از پایگاه داده مرکز ملی پیش بینی محیطی و مرکز ملی تحقیقات جوی آمریکا، داده های فشار سطح دریا، ارتفاع ژئوپتاسیل، نم ویژه، سرعت قائم، تابش طول موج خروجی، مولفه باد مداری و نصف النهاری در تراز های مختلف جوی دریافت شد. نتایج حاکی از بارشی سراسری در روزهای مذکور در جلگه گیلان می باشد. ایستگاه انزلی بیشترین و منجیل کمترین بارش ها را داشته اند. مهمترین عامل گردشی جو نیز مرکز پرفشار قوی است که در بخش های شمالی اروپا شکل گرفته است. این مرکز با جریانات جنوب سوی خود بر روی دریاچه خزر مستقر شده و با ایجاد اختلافات شدید دمایی بین آب دریا و توده هوای ورودی، با ایجاد همرفت شدید و صعود قوی بر روی منطقه ی مورد مطالعه بارش های شدید و مخاطره آمیز سواحل جنوبی خزر بویژه جلگه گیلان را منجر شده است. بنابراین در راستای برنامه ریزی مدیریت بحران حوادث غیرمترقبه، یک برنامه جامع پیش بینی و ایجاد یک ساختار عملیاتی مناسب دارای قابلیت اجرایی در هنگام وقوع چنین مخاطراتی در سطح ملی با هدف کاهش آسیب ها ضروری می باشد.
Weather and climate events occasionally depending on their size and occurrence can be classified as natural disaster and unexpected that they create serious problems in the process of human life. Including in around of Iran, we are witnessing such events that one of the most dangerous is heavy snowfall days, particularly in the southern part of the Caspian Sea and especially Gillan Plain. One of the heaviest snowfall events at the study region is related to 2014 (1392). This observational study attempts to determine factors responsible for the occurrence of heavy snowfall as well atmospheric circulation at the time of occurrence, also created biological problems.The heavy snowfall that continued for several days had caused a serious disaster in the area. According to the results and identification of the snowy days, synoptic maps at the time of occurrence were prepared and analyzed. The NCEP/NCAR data reanalysis was used to clarify the structure of atmospheric circulation of heavy snowfall over the studied area. Sea level pressure, Geopotential Height, Zonal (U) and Meridional (V) wind, Specific humidity, Omega and Outgoing Longwave Radiation were used to determine the atmospheric circulation of snowfall. The results show that the precipitation has continued in Gilan plane for 5 days (30JAN, 31JAN, 1FEB, 2FEB and 3FEB). Anzali station had the highest and Manjil experienced the lowest amount. The most important factor of atmospheric circulation was strong high pressure formed in the Northern parts of Europe. This high pressure was transformed over the Caspian Sea by the Southward streams. The extreme differences in temperature between the air mass and the sea water had caused the intense convection and strong arising from the area that has led to heavy snowfall. Some of the major problems depending on this natural disaster were serious issues of resident livelihood and blocked roads of towns and villages. So to improve the management of any natural disaster, predicted this natural event early, setting up a comprehensive program to create a proper operational structure with executive ability can fix problems quickly and cause the least damage and casualties.
خلاصه ماشینی:
این مرکز با جریانات جنوب سوی خود بر روی دریاچه خزر مستقر شده و با ایجاد اختلافات شدید دمایی بین آب دریا و توده هوای ورودی، با ایجاد همرفت شدید و صعود قوی بر روی منطقه ی مورد مطالعه بارش های شدید و مخاطره آمیز سواحل جنوبی خزر بویژه جلگه گیلان را منجر شده است .
رخداد برف های سنگین به عنوان مخاطره ای شناخته شده در جلگه گیلان محسوب می شود (فریدمجتهدی و همکاران ١٣٨٨، فهیمی نژاد و همکاران ١٣٩١ و مومن پور و همکاران ١٣٩٣) یکی از مخاطره هایی که جلگه گیلان از شامگاه ١١ بهمن و تا پایان روز ١٤بهمن ١٣٩٢ با آن مواجه شده است بارش برف سنگینی بود که بی سابقه ترین پدیده جوی از لحاظ شدت و غافلگیری برای منطقه مذکور در چند دهه اخیر محسوب شد.
Lopez-Moreno, JI 2- Romeros 3- Santos 4- Denis 5- Huntington 6- Younkin 7- Chenglan 8- Plaut 9- Principal Component Analysis نیز یک پشته بسیار قوی در همان سطح بر روی اروپا و حضور یک پرفشار بر روی همان منطقه است .
با استفاده از مجموع داده های دیده بانی شده ی ایستگاه های هواشناسی استان گیلان اطلاعات بارشی برف سنگین بهمن ماه ١٣٩٢ تجزیه و تحلیل شد (شکل ١)، پس از آن با مشخص شدن تاریخ های دقیق وقوع بارش (زمان شروع ، پایان و اوج بارش ها) نقشه های گردشی جو منطقه در این زمان ها تهیه شده و مورد بررسی قرار گرفتند.