چکیده:
زمین لغزش از جمله بلایای طبیعی است که همه ساله زیانهای جانی و مالی هنگفتی را در کشورهای مختلف به بار میآورد. شناسایی و طبقهبندی نواحی مستعد لغزش و پهنهبندی خطر آن گامی مهم در ارزیابی خطرات محیطی به شمار رفته و نقش غیر قابل انکاری را در مدیریت حوضههای آبخیز ایفا مینماید. این تحقیق با هدف پهنهبندی خطر نسبی ناپایداری دامنهای و وقوع زمینلغزش در حوضه وارک، با استفاده از روش ترکیب خطی وزندار صورت گرفته است. به منظور بررسی پایداری دامنهها در این حوضه ابتدا لغزشهای حوضه با استفاده از تصاویر ماهوارهای، تصاویر گوگل ارث و بازدیدهای میدانی شناسایی و ثبت گردیدند. با قطع نقشههای عوامل موثر بر لغزش با نقشه پراکنش زمینلغزشها، تاثیر هر یک از عوامل شیب، جهت شیب، کاربری اراضی، ارتفاع، لیتولوژی، شدت زمینلرزه، فاصله از گسل، جاده، چشمه و آبراهه به ناپایداری شیبها در محیط نرمافزار ArcGIS برآورد گردید و نقشه هر یک از عوامل به ترتیب با استفاده از منطق فازی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، استانداردسازی و وزندهی شده است. بررسی عوامل موثر بر خطر زمینلغزش در حوضه وارک نشان میدهد که به ترتیب دو عامل شیب و لیتولوژی بیشترین نقش را در رخداد زمینلغزشهای منطقه دارا میباشند. بر اساس نتایج پهنهبندی خطر زمینلغزش با استفاده از روش ترکیب خطی وزندار به ترتیب 85/ 13، 90/ 26، 81/ 27، 90/ 21 و 52/ 9 درصد از مساحت منطقه در کلاسهای خطر خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار گرفته است. بررسی نقشه حساسیت خطر زمینلغزش در حوضه وارک نشان میدهد که بیشترین حساسیت به خطر زمینلغزش در قسمتهایی از شمال، شمال غرب و جنوب غرب منطقه واقع شده است.
Landslide is a kind of natural disasters causing enormous human and financial losses every year in different countries. Identification and classification of landslide prone areas and their hazard zonation are of the most important steps in the assessment of environmental risks and play an indispensable role in watershed basins management. This study attempts to determine the relative risk of slope instability and landslide occurrence in the Vark area using Weighted Linear Combination (WLC) method. As the first step, In order to assess the stability of slopes, the occurred landslides in this area was recorded using the satellite images, Google Earth software and field observations. The impact of each factor on landslides such as slope, aspect, land use, elevation, lithology, earthquake intensity and distance from fault, road, spring, and drainage were defined in the Arc GIS software. The map of each factor was standardized and weighted using Fuzzy Logic and Analytic Hierarchy Process (AHP), respectively. Investigation of the factors affecting the risk of landslides in the basin of vark indicates tow factors including the slope and the lithology have the most important role in the occurrence of landslides in the area. According to the results of using the WLC in landslide risk zonation, 13.85, 26.90, 27.81, 21.90 and 9.52 percent of the area are located in very low, low, medium, high and very high-risk classes respectively. The investigation of the risk sensitive to the risk of landslides is located in parts of the north, north west and south west areas.
خلاصه ماشینی:
نتایج به دست آمده نشان داد که دقت مدل استفاده شده بیش از٨٠ درصد میباشد؛ بهاروند و سوری (٢٠١٦) به پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه سد ایوشان با استفاده از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی پرداختند، در این مطالعه که از عوامل لیتولوژی، شیب ، بارندگی، کاربری اراضی ، ارتفاع ، جهت شیب ، فاصله از آبراهه و گسل به عنوان متغیرهای مستقل در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است ؛ نتایج به دست آمده نشان میدهد که بیش از ٢٦ درصد از مساحت منطقه در کلاس خطر زیاد و خیلیزیاد قرار دارد.
جدول ١: روش تهیه نقشه خطر زمین لغزش در حوضه وارک با استفاده از روش ترکیب خطی وزن دار , انتخاب لایه های اطلاعاتی , آماده سازی لایه های اطلاعاتی شیب , جهت شیب , لیتولوژی , کاربری شدت چشمه گسل آبراهه جاده ارتفااراضی زلزله استاندارسازی و تعیین درجه عضویت لایه ها با استفاده از منطق فازی وزن دهی عوامل با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی هم پوشانی لایه ها و تهیه نقشه حساسیت خطر زمین لغزش های منطقه ع عوامل مختلف در نظر گرفته شده به منظور پهنه بندی خطر زمین لغزش با توجه به نکاتی از قبیل هدف ، مقیاس کار و دقت قابل انتظار، شرایط منطقه ، میزان تاثیرگذاری هر عامل و کافی و در دسترس بودن اطلاعات ، تعیین میشود.