چکیده:
تصویب قانون جدید ازدواج در ایران در سال 1310 ش. نقطۀ عطفی در تحول و تجدد امر ازدواج در ایران بود. این پژوهش در پی آن است تا سیر تاریخی تصویب این قانون و تأثیر آن بر زندگی دختران، زنان و خانوادههای ایرانی را بررسی کند. فرضیه تحقیق حاضر آن است که آنچه در سال 1310 ش. بهاجبار و با دخالت دولت رخ داد، بر پایۀ تغییر ذهنیت عمومی از دورۀ قاجاریه به این سوی استوار بود که در آن دو مفهوم مهم و بنیادین کودکی و ازدواج تغییر کرده و میزان تأثیر سبک و شیوۀ زندگی کودک و زن ایرانی بر سرنوشت وطن مورد توجه قرار گرفته بود. این قانون گرچه بنیان شرعی ازدواج را تغییر نداد اما تغییراتی اساسی در روند زندگی روزمرۀ خانوادۀ ایرانی ایجاد کرد. افزایش مدت زمان کودکی برای دختران که زمینهساز فرصت بیشتر برای آموزش آنان بود، حفظ سلامت و تندرستی کودک و مادر ایرانی و افزایش جمعیت متعاقب آن در کنار امکان حضور فعال زنان در اجتماع و اقتصاد ازجمله پیامدهای ملموس این قانون بود. بااینحال اعمال سختگیرانه قانون جدید، امر ازدواج را به محلی برای نزاع نابرابر میان دستگاه قضایی به نمایندگی از حکومت و خانوادههای ایرانی تبدیل کرد.
The adoption of the new marriage law in Iran in 1310 (AH) was a turning point in the evolution and modernization of marriage in Iran. This study seeks to examine the historical course of the adoption of this law and its impact on the lives of the Iranian girls, women and families. It is hypothesized that what has happened in the year 1310 (AH) by force and with the intervention of the government, was based on the change of public mentality from the Qajar period onwards. In fact, the two important and fundamental concepts of childhood and marriage were changed and the style of lives of Iranian children and women were considered to be effective on the fate of the homeland. Although this law did not change the legal basis of marriage, it did bring about fundamental changes in the daily life of the Iranian family. Increasing the period of childhood for girls which provided more opportunities for their education, maintaining the health of Iranian children and mothers, and the subsequent increase in population along with the possibility of active participation of the women in the society and the economy, were among the tangible consequences of this law. However, the strict application of the new law made marriage a scene of unequal conflict between the judiciary representing the Iranian government and the Iranian families.
خلاصه ماشینی:
). تردید در تلقی سنتی از كودكی كه با فرارسیدن بلوغ جسمانی، فرد را به دوران بزرگسالی و مسئولیتهای اجتماعی وارد میكرد، مجالی برای افزایش طول مدت كودكی فراهم ساخت و با موج رو به افزایش توجه به ضرورت آموزش عمومی یكی از حقوق اولیه كودكان ایرانی اعم از دختر و پسر را كه بر ذمّه خانواده و دولت قرار داشت، تحصیل علم و دانش در مدارس نوین تلقی كرد كه با شیوه آموزش جدید و ابزار و وسایل آموزشی وارداتی تلاش میكرد و امیدوار بود یكی از عمدهترین موانع ترقی وطن را از میان بردارد.
گزارشهای متعدد مطبوعات رسمی سراسری از مراحل دادرسی و صدور حكم حبس یا جریمه برای خانوادههای متخلف نهتنها نشانی از اهتمام دولت در اجرای دقیق قانون جدید داشت بلكه حاكی از ناهماهنگی این قانون با ذهنیت بخشی وسیعی از تودههای مردم بود كه برخلاف نخبگان دركی جدید از مفهوم كودكی، ازدواج و حقوق انسانی دختران و زنان در تعریف جدید آن نداشتند (روزنامه اطلاعات: 30 فروردین 1311: 2؛ 35: 1 اردیبهشت 1311: 2؛ همان: 7 اردیبهشت 1311: 2؛ همان: 4 مهر 1311: 2؛ همان: 6 تیر 1312: 5؛ همان: 2 شهریور 1312: 2؛ همان: 23 تیر 1313: 4؛ خاطرات یک نخستوزیر (احمد متیندفتری)، 1370: 103).
بدینسان میتوان بهدرستی خاطرنشان كرد كه قانون جدید ازدواج همانقدر كه نشانهای از مطالبات بخشی از نخبگان ایرانی بود نشان از عدم همراهی پارهای دیگر از مردم ایران، احتمالاً توده مردم – با این افكار و احوال به شمار میآمد (سندهای شماره [45] سند 82129/298؛ سند 82130/298؛ سند 82269/ 298؛ سند 82189/298؛ سند 77393/ 298؛ سند 83156/298؛ سند 82269/298؛ سند 85687/298؛ سند1541/298/93 آرشیو ملّی ایران).