چکیده:
تخریب اراضی در واقع کاهش اکولوژیکی، بیولوژیکی و تخریب زمین میباشد که ممکن است عوامل طبیعی یا غیر طبیعی در ایجاد آن دخالت داشته باشند، بدنبال تخریب اراضی و فرسایش خاک پدیده گرد و غبار رخ خواهد داد. مناطق غربی و جنوب غربی و حتی مرکزی کشور از جمله مناطقی هستند که تحت تاثیر این پدیده قرار دارند. این پژوهش با انتخاب منطقهای در غربیترین ناحیه کشور تلاش دارد که نقش تخریب پوشش گیاهی و خاک را در ارزیابی شدت تخریب اراضی و پیدایش ریزگردها بررسی نماید. به این ترتیب با استفاده از تصاویر ماهوارهای و نقشههای توپوگرافی، زمینشناسی و خاکشناسی منطقه همراه بازدیدهای صحرایی و نمونهبرداری، نقشههای پوشش گیاهی مانند درصد تاج پوشش، مقاومت در برابر خشکی، محافظت خاک در مقابل تخریب و مقامت در برابر آتشسوزی، نقشههای منابع خاک شامل فرسایش، زهکشی خاک، مواد مادری، عمق خاک، شیب خاک، درصد سنگریزه، نفوذپذیری و بافت تهیه گردید و سپس هرکدام از این نقشهها براساس مدل مدالوس وزندهی و در محیط سیستم اطلاعات مکانی، بهصورت ساختار رستری آماده شدند. در نهایت با استفاده از عملگرهای منطق فازی، نقشۀ پهنهبندی شدت تخریب اراضی منطقه در مقیاس صفر تا یک تهیه شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که شدت تخریب اراضی منطقه به پنج کلاس خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلیکم قابل طبقهبندی است. ناحیهای که در کلاس خیلی زیاد و زیاد قرارگرفته بیشترین نقش در تولید ریز گردهای وارده به کشور را دارد. ﻟﺬا ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس، ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﺷﻮد بایست اقدامات بازدارنده و مدیریتی برای کنترل تخریب اراضی و ورود ریز گردها به کشور را در نواحی با شدت زیاد و خیلی زیاد متمرکز نمود. همچنین برای استفاده از مدل مدالوس در سایر مناطق جهت حفظ کارایی مدل، باید در تعداد، نوع شاخصها و دامنۀ آنها تجدید نظرکرد.
This paper with the selection of regional in the western part of the country (the border of the Iraqi state), seeks to examine the role of soil and vegetation degradation in the emergence of dusts. That way, by using satellite imagery and topographic maps, geology and soil ecology, along with field visits and sampling, vegetation maps (canopy percentages, drought resistance, soil protection against degradation And fire authority), soil resources maps (erosion, drainage of soil, maternal materials, soil depth, soil gradient, percentage of gravel, permeability and texture). Then each of the maps was weighted according to the MEDALUS model and in the GIS software, it was prepared as a raster structure and finally by using the fuzzy logic operators, the zoning map of the land degradation scale was prepared on a scale of 0 to 1.The results show that the area can be classified into four very high, medium, low, and very small classes. The area that is in high class has the largest role in the production of dusts in the country, which should focus on deterrence and management in this area