چکیده:
امام علی(ع)، یکی از شخصیتهای تاثیرگذارِ جهان اسلام است که نقش بسیار مهمی در شکلگیری اسلام و حکومت اسلامی داشت. بررسی شخصیت و سیره ایشان، میتواند بیانگر نقش ایشان در دوران حیاتی اسلام باشد. این مقاله، سیره امام علی(ع) را با تاکید بر خصوصِ زمان پیامبر (ص) در صحیح بخاری و مسلم، با رویکرد روایی – تاریخی، مورد پژوهش قرار داده است و پس از تحلیل انتقادیِ مستنداتِ روایی - تاریخیِ صحیح بخاری و مسلم، به این نتیجه دست یافته که این دو محدث اهل سنت، نسبت به دیگر محدثان و مورخان سنی، مواردِ سیرهای امام علی(ع) را کمتر از دیگران نقل کردهاند و سعی کردهاند سیره ایشان را ناقص و مخدوش نشان دهند. آنان بخشی از وقایع مهم زندگانی ایشان را نقل نکردهاند و همان مقدار را هم که نقل کردهاند، بهگونهای است که نسبت با دیگر صحابه، نه تنها تفاوتی نمیکند؛ بلکه در برخی موارد، ناقصتر و مخدوشتر است.
Imam Ali (a.s) is one of the influential personalities of the Islamic world who played a very important role in the formation of Islam and the Islamic government. An examination of his personality and Seerah can indicate his role in the vital period of Islam. This article examines the Seerah of Imam Ali (a.s) emphasising on the time of the Prophet (s.a.w) in Sahih Bukhari and Muslim, with a narrative-historical approach. After a critical analysis of the narrative-historical documents of Sahih Bukhari and Muslim, It has been concluded that these two Sunni narrators, compared to other Sunni narrators and historians, have quoted the Seerah of Imam Ali's (a.s) less than others and have tried to show his Seerah as incomplete and distorted. They have not narrated some of the important events of his biography, and what they have quoted not only is not different from other companions of holy prophet (s.a.w) but also in some cases, is even more incomplete and distorted
خلاصه ماشینی:
اين مقاله ، سيره امام علي(ع ) را با تاکيـد بـر خصوصِ زمان پيامبر (ص ) در صحيح بخاري و مسلم ، با رويکرد روايي – تاريخي، مـورد پژوهش قرار داده است و پس از تحليل انتقاديِ مستنداتِ روايي - تاريخيِ صحيح بخـاري و مسلم ، به اين نتيجه دست يافته که اين دو محدث اهل سنت ، نسبت به ديگـر محـدثان و مورخان سني، مواردِ سيره اي امام علي(ع ) را کمتر از ديگران نقل کرده اند و سعي کـرده انـد سيره ايشان را ناقص و مخدوش نشان دهند.
از آنجا که تاکنون در اين موضوع ، اثري نگاشته نشده است ، به جز کتاب "البخـاري و آل البيت " تاليفِ اسامه محمد زهير الشنطي و "صورة عثمان و علـي فـي صـحيحي البخـاري و مسـلم " تـاليفِ محمـد عبـدالوهاب يوسـفي، کـه بـه شخصـيت و سـيره امـام علـي(ع ) در صحيحين ، تنها از ديدگاه اهل سـنت (اثبـاتي و نـه انتقـادي) پرداختـه انـد؛ بايسـته اسـت تـا شخصيت و سيره امام علي(ع )، با تکيه بر ديگر منابع حديثي و تاريخي اهل سـنت ، مطالعـه انتقادي شود.
از ديدگاه ديگر منـابع تسنن ، چه نقدهايي بر چهره اي که دو کتاب صحيح بخاري و مسـلم از امـام علـي(ع ) ارائـه کرده اند، وارد است ؟ اين پژوهش ، با روش کتابخانه اي در گردآوري داده هـا، و روش تحليـل محتوايي کمي و کيفي (توصيفي – تحليلي)، اقدام به بررسي انتقادي سـيره امـام علـي(ع ) از ديدگاه صحيح بخاري و صحيح مسلم پرداخته و تنها به گزارش هـايي مـيپـردازد کـه جنبـه سيره اي و شخصيتي دارد و نه فضايلي و مناقبي و در زمان پيامبر(ص ) واقع شده اسـت .