چکیده:
زبان فارسی میراثی عظیم، باشکوه و بسیار ارزشمند فرهنگی است؛ با این حال، پرسش اساسی آن است که در تمدن نوین اسلامی جایگاه زبان فارسی چگونه خواهد بود و راههای دستیابی به آن جایگاه چیست؟ پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی و پیکره بنیاد است. پیکرهی پژوهش شامل نوزده سخنرانی رهبری در بازهی زمانی1370 تا 1398 در مناسبتها و در جمع افراد گوناگون دربارهی زبان فارسی است که از بین 266 سخنرانی حاوی سخنانی دربارهی زبان فارسی در جمعآوری گردیده ؛ این تعداد سخنرانی با استفاده از ابزار جستجو در پایگاه اطلاعرسانی رهبری یافت شد. پس از تعیین پیکرهی پژوهش، ابتدا رئوس مطالب اصلی ارائه شده در هر سخنرانی استخراج شده در ادامه، مطالب گزینش یافته دستهبندی و تحلیل گردیده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که زبان فارسى از دید رهبری به عنوان بهترین حامل و رسانه براى معارف، افکار، نوآورى و تمدن عمیق اسلامى و نیز به سبب ظرفیت والای زبانی، نقش مهمی در تمدن نوین اسلامی دارد؛ با این حال باید بستر و زمینههای لازم برای نقشآفرینی زبان فارسی در تمدن نوین اسلامی فراهم گردد و یکی از مهمترین زمینههای لازم آن درنوردیدن مرزهای علمی جهان و تولید علوم روز جهان به زبان فارسی است. البته در کنار این امر مهم، باید به موضوعات دیگری همچون پاسداری از زبان فارسی و پویاسازی و پالایش آن نیز توجه داشت.
The Persian language is a great, magnificent and very valuable cultural heritage; however, the essential question is how will be the position of Persian language in modern Islamic civilization. And what are the ways to get there? The present study is a descriptive-analytical research. The corpus of research consists of eighteen leadership lectures on the occasion and among various people on the Persian language collected from 266 lectures containing lectures on Persian; after determining the corpus of the research, first outline the main content presented in each extracted lecture. The selected material is then categorized and analyzed. The results of the study indicate that Persian from the perspective of leadership is as the best carrier and medium for knowledge, thoughts, innovations and deep Islamic civilization; so, because of its high linguistic capacity plays an important role in modern Islamic civilization; However, it is necessary to provide the background for the role of the Persian language in modern Islamic civilization. And one of the most important fields is to cross the scientific boundaries of the world and to produce the up-to-date sciences in Persian. Of course, besides this important issue, other issues such as protecting the Persian language and its dynamism and refinement should also be considered.
خلاصه ماشینی:
براي سال نهم ، شماره شانزدهم ، پاييز و زمستان ١٣٩٩ رسيدن به اين هدف ، ابتدا سخنان رهبري درباره زبان فارسي مورد بررسي قرار ميگيرد تا نکات مهمي که ايشان در بيانات خود بدان اشاره داشته اند، شناسايي و استخراج گردد؛ سپس ، با استفاده از بيانات رهبري و با نگاهي انتقادي مواردي در جهت برنامه ريزيهاي زباني با هدف ايفاي نقش شايسته ي زبان فارسي در تمدن نوين اسلامي پيشنهاد ميشود.
همچنين ايشان فارسي سازي کلمات را حائز اهميت دانسته و معتقدند کلمات بيگانه بايد متناسب با هنجارهاي فارسي زبانان ، قابل قبول و قابل فهم باشد؛ برهمين جايگاه زبان فارسي در تمدن نوين اسلامي از ديدگاه مقام معظم رهبري اساس ، ايشان بر ضرورت اصلاح زبان محاوره عمومي بر نقش مهم رسانه هاي ارتباط جمعي و به ويژه صدا و سيما در اين زمينه ، تاکيد نموده و گفته اند تسليم در مقابل زبان محاوره عاميانه خطر بزرگي است و ادبا و صاحب نظران آگاه و فرزانه بايد با غلط هاي رايج در محاوره عمومي مقابله کنند و در برابر آن تسليم نشوند و صدا و سيما نيز بايد به طور جدي به وظيفه خود در ارتباط با اصلاح زبان محاوره عمومي عمل کند يکي ديگر از ضرورت هاي زبان فارسي از نظر رهبري، لزوم تهيه لغت نامه هاي پرمغز، پرمحتوا و منظم و در عين حال آسان و قابل استفاده براي تمامي مراجعه کنندگان است (١٢).