چکیده:
شعر کودک و نوجوان ازجمله شعرهای مفهومی است که جهت آموزش و آگاهی مخاطب و بسته به قدرت درک هر یک از ردههای سنی، در آن مضامین متنوع گنجانده شده است؛ ازجملهی این مضامین، هویت ملی و عناصر آن است. در این مقاله سعی بر آن است تا به روش توصیفی ـ تحلیلی هویت ملی و عناصر آن در اشعار شاعران نامی حوزهی ادبیات کودک و نوجوان؛ جعفر ابراهیمی، مصطفی رحماندوست، اسدالله شعبانی و ناصر کشاورز بررسی و مورد تحلیل قرار گیرد. پرسش اصلی این است که شاعران مذکور چه مولفههایی از هویت ملی را در اشعار خود آورده و اهداف معرفتی آنها از ارائهی این مولفهها چه بوده است؟
یافتههای پژوهش نشان میدهد که این شاعران با پرداختن به عناصر زبان، دین، سرزمین، فرهنگ و تاریخ، ضمن شناساندن هویت ملی و احیای پایههای آن، بسیاری از مسائل ملی چون اهمیت دفاع از هویت ملی، حفظ ارزشهای ملی، تحریک روحیهی ظلمستیزی و انقلابی، ارزش همبستگی و وحدت، مسوولیتشناسی، ایجاد پیوند فرهنگی بین نسلها، ترویج فرهنگ و هنر ایرانی، عشق به میهن و تلاش برای مصون ماندن کشور از تجاوز دشمن را نیز به نمایش گذاشتهاند.
Child and adolescents' poetry is one of the conceptual poems that has various themes included in it for the education and awareness of the audience and depending on the comprehension power of each age group. one of these themes is national identity and its elements. This article tries to study and analyze the national identity and its elements in the poems of famous poets in the field of children and adolescent literature, Jafar Ebrahimi, Mostafa Rahmandoust, Assadollah Shabani and Nasser Keshavarz by descriptive-analytical method. The main question is what components of national identity did the mentioned poets include in their poems and what were their epistemological goals in presenting these components?
The research findings show that these poets by dealing with elements such as language, religion, land, culture and history, in different age categories and with various techniques and attitudes, While introducing national identity and reviving its foundations, they have also show Many national issues such as the importance of defending national identity, preserving national values, stimulating the spirit of oppression and revolution, the value of solidarity and unity, accountability, creating cultural ties between generations, promoting Iranian culture and art, the nation's love for the homeland and the effort to protect the country from enemy aggression.
خلاصه ماشینی:
پرسش اصلی این است که شاعران مذکور چه مؤلفههایی از هویت ملی را در اشعار خود آورده و اهداف معرفتی آنها از ارائهی این مؤلفهها چه بوده است؟یافتههای پژوهش نشان میدهد که این شاعران با پرداختن به عناصر زبان، دین، سرزمین، فرهنگ و تاریخ، ضمن شناساندن هویت ملی و احیای پایههای آن، بسیاری از مسائل ملی چون اهمیت دفاع از هویت ملی، حفظ ارزشهای ملی، تحریک روحیهی ظلمستیزی و انقلابی، ارزش همبستگی و وحدت، مسؤولیتشناسی، ایجاد پیوند فرهنگی بین نسلها، ترویج فرهنگ و هنر ایرانی، عشق به میهن و تلاش برای مصون ماندن کشور از تجاوز دشمن را نیز به نمایش گذاشتهاند.
همانگونه که ادبیات دارای اهداف فرهنگی و اجتماعی مؤثر بوده و بهخصوص در پرورش عاطفی و فکری نقش زیادی دارد (کاتبی، 1380: 111)؛ لذا در این مقاله تلاش میشود تا هویت ملی در اشعار شاعران مطرح حوزهی کودک و نوجوان (رحماندوست، ابراهیمی، شعبانی و کشاورز) بررسی شود.
به اینگونه که با مطالعهی اشعار شاعران مطرح در حوزهی ادبیات کودک و نوجوان (رحماندوست، ابراهیمی، شعبانی و کشاورز) و یادداشتبرداری عناصر هویت ملی از آثار آنان، اشعار بهصورت مقایسهای و براساس ردهی سنی مخاطب مورد تحلیل قرارگرفته و در جهت تبیین مطالب، از منابع گوناگون استفاده شده است.
شاعران حوزهی کودک و نوجوان با پرداختن به برخی عناصر معنوی فرهنگ چون نوروز (آیینی ملی) و لالایی، علاوه بر نشان دادن ارزش آن دو از دیدگاه هویت ایرانی، مخاطب را با جنبههای معرفتی و انسانشناسی آنها آشنا ساخته و با مطرح کردن آثار و بناهای تاریخی بهمنزلهی عنصری مادی، اهدافی چون شناساندن هویت، تمدن و فرهنگ، ایجاد پیوند فرهنگی بین نسلها و...