چکیده:
در مقاله حاضر به بررسی اوضاع اقتصادی و اجتماعی ایالت آذربایجان بین سالهای ۱۳۲۰-۱۳۰۰ میپردازیم. دادههای پژوهش به روش کتابخانهای و مطالعه اسنادی جمعآوری شده است. در بخش کتابخانهای، متون مربوط به اوضاع اقتصادی و اجتماعی آذربایجان در این دوره مورد مطالعه قرار گرفت و در بخش مطالعه اسنادی، اسناد در دسترس مرکز اسناد ریاست جمهوری، مرکز اسناد کتابخانه مجلس و اسناد آرشیو ملی بررسی و تحلیل شد. براساس نتایج پژوهش، سیاستهای اجراشده در حکومت پهلوی اول در توسعه ارتباطات و راهآهن، اعاده نظم، آموزش، عدلیه و بهداشت عمومی، تغییرهایی را در ایالت آذربایجان ایجاد کرد. این تغییرها در آذربایجان بنیادی نبود و از سوی دیگر سیاستهای اقتصادی و فرهنگی دولت بستر نارضایتی در ایالت را فراهم آورد.
This paper reviews the social and economic conditions of Azerbaijan from 1921 to 1941. The data for this research is gathered by library methodology and documentary study. In library, the texts related to economic and social conditions of Azerbaijan have been studied and in the documentary section, the available documents of IRI Presidential Documents Center, Majlis Documentary Center and Documentary National Archive have been studies and analyzed. Based on the outcomes of the research, conducted policies during the reign of Reza Shah for the development of communications, railroad, security, education, justice and public health brought some changes to Azerbaijan. These changes in Azerbaijan were not fundamental and the other economic and cultural policies paved the way for dissatisfaction in this province.
خلاصه ماشینی:
برخي از اين چالش ها مانند تغيير واحد پول ملي در سراسر کشور تأثيرگذار بود و برخي ديگر مانند قطع روابط تجاري ميان ايران و شوروي ، ايالت آذربايجان را بيشتر تحت تأثير قرار داد.
در زنجان هم وضعيت به همين شکل بود؛ تجار و کسبه زنجان تلگرام هاي متعددي را به مجلس شوراي ملي ارسال و اوضاع اقتصادي را اين گونه تشريح کردند: «تنزل پول داخلي ، عموم را به ورشکستگي و افلاس تهديد و موجب دست بستگي کسبه و تجار گرديده است » (اسناد مجلس شوراي اسلامي ، ش پ ١٠٣٤١-٠٢، ش س ٠٠٠٠٢ و ٠٠٠٠٣).
جدول زير ارزش ريال و لير را در سال هاي ١٣٠٧ تا ١٣١٢ نشان مي دهد (به تصویر صفحه رجوع شود) سال هر لير ١٣٠٧ ٤٨ قران ١٣٠٨ ٥٨ قران ١٣٠٩ ٦٣/٤٠ قران ١٣١٠ ٨٤ ريال و ٨٥ دينار ١٣١١ ٩٨ ريال و ٢٠ دينار ١٣١٢ ٨٠ ريال و ٤٥ دينار (رستم نژاد و ديگران ، ١٣٩٥: ١٠) در اين دهه صعود قيمت طلا و نزول قيمت نقره ، بحران عميقي در امور اقتصادي آذربايجان به وجود آورد؛ و احتکار کالا نيز مشکل ديگر تجارت در اين منطقه بود.
زلزله موجب تخريب کلي برخي از روستاهاي رضاييه و ماکو شد و سرماي طاقت فرساي اين منطقه عرصه را بر اهالي تنگ کرد و روستاييان مجبور شدند در حياط خانه هاي خود و يا در دشت ها زندگي کنند (اسناد آرشيو ملي ، ش پ ٠١٨٣٣٧-٢٤٠، ش س ٠٠٣٧).